Amerika-deskundige Karlijn van Houwelingen: "De bestorming van het Capitool en dan net in Miami zitten”
Achter het VerhaalAls de Amerikaanse democratie definitief van zijn voetstuk valt zit ik onder een palmboom in Florida. Het is één van de vervelendste dingen die je kunnen gebeuren als correspondent: een grote ontwikkeling in je standplaats missen, omdat je net even druk was met familieaangelegenheden, of vakantie. Het is niet geheel te voorkomen, want je bent ook maar een mens dat er af en toe eens tussenuit moet, maar ellendig is het wel.
Dat is mijn eerste gedachte, als op 6 januari het Congres in Washington wordt aangevallen door radicale aanhangers van Donald Trump: wat doe ik hier in Miami? Ik heb een intens nieuwsjaar achter de rug, met koelwagens vol corona-doden in New York, een onstuimige golf aan protest tegen racisme en een slopende presidentscampagne waar zelfs na de verkiezingen maar geen einde aan komt. Dus logeer ik rond de feestdagen twee weken bij de schoonfamilie, en volg ik de politieke ontwikkelingen in de eerste dagen van 2021 voor een keer op afstand.
Vanonder die palmboom naast het terras waar ik m’n laptop heb uitgeklapt kijk ik verbijsterd naar de beelden uit Washington. Een man met hoorns en een bonten tooi op zijn hoofd loopt halfnaakt door de gangen van het Capitool. Als je eenmaal binnen bent, weet ik van eerdere bezoeken, kun je ongehinderd langs de kantoren van Congresleden dwalen. Later wordt duidelijk dat de indringers naar hen op zoek waren, sommigen met plastic handboeien in de aanslag. Het ziet er onheilspellend uit. De Colombiaans-Amerikaanse schoonfamilie stelt ontzet vast dat het wel wat wegheeft van een klassiek Latijns-Amerikaanse staatsgreep.
Enkele uren later sta ik in de aankomsthal van de luchthaven van Washington DC, te verkleumen op m’n gympies - m’n winterse verslaggeverslaarzen had ik niet meegenomen op de zonvakantie die abrupt geëindigd is. Er geldt een avondklok en de stad is verlaten. Voor de deur van mijn hotel hangen groepjes in Trump-tenue rond. Ze komen van ver en overnachten hier óók.
Ongemakkelijk, want eerder vandaag zijn diverse journalisten lastiggevallen en camera’s vernield. Murder the media, staat op een deur in het Capitool gestift. ‘Vijand van het volk’, het stempel dat Trump journalisten heeft opgeplakt, kleeft minder aan buitenlandse verslaggevers. Maar ik betrap mezelf erop dat ik het slot op mijn kamerdeur een keer extra controleer voordat ik ga slapen. Ik tref uiteindelijk vooral vriendelijke Trumpisten. Zij hebben hun betoging zien ontaarden in een offensief van goed georganiseerde milities. Ja, dat was allemaal niet netjes, zeggen ze, maar hállo, er zijn verkiezingen gestolen.
Hier blijkt hoe groot de consequenties van die Trumpiaanse leugen zijn. Trump heeft democratische instituties vier jaar lang zo verdacht gemaakt, dat hij deze mensen kan laten geloven wat hij wil, hoe vaak journalisten, rechters, wetenschappers én partijgenoten ook blootleggen dat het onzin is. Deze aanhangers betwijfelen alles wat niet in lijn is met het Trump-perspectief, en gaan voor hem door het vuur, tot in het hart van het Capitool. Het baart me zorgen. Als we het niet meer eens kunnen worden over basale feiten; als het er niet meer toe doet of iets waar is; is het voor machthebbers en machtswellustelingen makkelijk manipuleren. Dat motiveert mij dan weer om rechtdoorzee verslag te blijven doen.
Twee weken later logeer ik in hetzelfde hotel in de hoofdstad. De kamers waar eerder deze maand nog Trumpisten sliepen, zijn nu volgepakt met militairen die de inauguratie komen beschermen – zo groot is de vrees voor een nieuwe gewelddadige poging de machtsoverdracht te verstoren. Sommige collega-journalisten komen met kogelvrije vesten naar de ceremonie. Ik concludeer zelf dat het niet nodig is. Het hart van Washington is voor even het best beveiligde stuk aarde, met een soldaat op elke straathoek.
De inauguratie is voor Washington – en mij - een afknapper. Bij zo’n eedaflegging hoort een feeststemming, zoals vier jaar geleden, toen ik tussen genietende aanhangers van de excentrieke nieuwe president zat terwijl hij zijn eerste rede uitsprak. Nu waagt slechts een enkeling zich in de buurt van het Capitool. Vanwege alle veiligheidsmaatregelen en coronarestricties zit er voor hen niets anders op dan achter een hoog hek naar de livestream op hun telefoon te turen.
Januari 2021 is in de VS de schokkende toegift op een overspannen jaar. Helemaal onverwacht komt de uitbarsting niet. Afgelopen zomer vielen al doden bij botsingen tussen politieke tegenstanders, en al maanden hoorde ik van Amerikanen dat ze vreesden voor meer geweld. Het is pas echt een verrassing om niet veel later vergelijkbare onrust in Nederland te zien. Plunderingen, dichtgetimmerde etalages, traangas, aanvallen op agenten en journalisten. Nederlanders kijken vaak hoofdschuddend naar de politieke puinhoop in Amerika, maar vergeet die in eigen land niet.
Karlijn van Houwelingen (1988) is sinds de zomer van 2015 correspondent in New York voor onder meer het AD en de regionale kranten. Ze publiceerde in 2020 het boek Dit Is Amerika, over status, macht en sekse in Trumps macholand. Voordat ze naar Amerika vertrok was ze buitenlandredacteur van het AD en werkte ze op de regioredactie van AD De Dordtenaar. Ze studeerde journalistiek aan de Fontys Hogeschool in Tilburg en behaalde een master sociologie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMNieuwe podcast
Nieuwe Podcast bij het AD: Het mysterie van Hitlers geheime tunnel: ‘De tijd heeft hier stilgestaan’
Het verhaal gaat al 80 jaar rond in Soesterberg: van het voormalige officierscasino naar de vliegbasis zou een 900 meter lange, ondergrondse tunnel lopen, bedoeld als vluchtroute voor Duitse bevelhebbers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dorpsbewoner Marc Adriani ging op onderzoek uit en maakte er een spannende podcast over die vanaf nu op deze website te beluisteren is. -
De beste games voor...
De beste games voor op een feestje: zo krijg je iedereen rondom de televisie
Gamen is meer dan alleen maar schieten of voetballen, en is vaak veel makkelijker om aan te beginnen dan je misschien denkt. In deze rubriek geven we daarom laagdrempelige tips voor games in elke situatie. Vandaag: de beste games voor tijdens een feestje. -
Podcast
Nanette en Marlies verloren ongeboren baby: ‘Zoveel liefde voor zo’n ieniemini mensje’
Een zwangerschap leidt niet altijd tot een blakende, gezonde baby: per jaar verliezen in Nederland zo’n 25.000 vrouwen een ongeboren kindje. In de podcast Miskraammonologen, een productie van Ouders van Nu, AD en de regionale titels, hoor je de persoonlijke verhalen van deze vrouwen. Deze week vertellen Marlies en Nanette over hun miskramen. -
onze mensen
Podcastmaker Thijs Zonneveld: ‘Ik krijg maar een paar shots van Sven Kramer’
AD-columnist en podcastmaker Thijs Zonneveld (41) verslaat de Winterspelen dit keer vanuit een studio in Amsterdam. Terwijl de journalist en jurist het liefst door Peking zou fietsen om te kijken of de bevolking meegeniet. -
onze mensen
Buitenlandredacteur Sanne Schelfaut: ‘Er is gewoon nog een vermaledijde oorlog in Europa’
Sanne Schelfaut (46) werkt op de redactie buitenland. Op die post weet je zeker dat je vroeg of laat over een oorlog schrijft – haar voorganger maakte er twintig mee. Maar ze spreekt ook opvallende mensen in de wereld, onder wie misschien nog wel premier Jacinda Ardern van Nieuw-Zeeland.
-
Achter de schermen
Hoe ziet de AD-redactie 2.0 er na Covid19 uit?
Het was best een symbolisch moment. Op onze redacties werden in de afgelopen week op ferme wijze stickers van bureaus getrokken. ‘Hier niet werken’, stond erop, met een kruis. Die stickers waren er ruim anderhalf jaar op gekleefd geweest. Aan een blok met bureaus waar normaal gesproken zes redacteuren konden zitten, was in die periode slechts plek voor drie. Die stickers hebben geen functie meer nu de regel van 1,5 meter afstand is opgeheven. Je zou kunnen zeggen dat het ‘normale’ leven ook bij ons terugkeert. Maar is dat wel zo? -
AD.nl genomineerd voor Website van het Jaar
AD.nl gaat de strijd aan om de titel Website van het Jaar 2021. De online stembussen zijn al geopend en je kan tot en met 17 november je stem uitbrengen op deze site. -
Energierekening
Sjaak (75): ‘Ik heb zelf radiatorfolie achter de radiatoren geplaatst, met magneten’
Hoeveel geld besteed jij aan energie in huis? Hoe probeer je de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Sjaak Kolderman (75) uit Sassenheim.