Amerika-deskundige Karlijn van Houwelingen: "De bestorming van het Capitool en dan net in Miami zitten”

Dat is mijn eerste gedachte, als op 6 januari het Congres in Washington wordt aangevallen door radicale aanhangers van Donald Trump: wat doe ik hier in Miami? Ik heb een intens nieuwsjaar achter de rug, met koelwagens vol corona-doden in New York, een onstuimige golf aan protest tegen racisme en een slopende presidentscampagne waar zelfs na de verkiezingen maar geen einde aan komt. Dus logeer ik rond de feestdagen twee weken bij de schoonfamilie, en volg ik de politieke ontwikkelingen in de eerste dagen van 2021 voor een keer op afstand.

Vanonder die palmboom naast het terras waar ik m’n laptop heb uitgeklapt kijk ik verbijsterd naar de beelden uit Washington. Een man met hoorns en een bonten tooi op zijn hoofd loopt halfnaakt door de gangen van het Capitool. Als je eenmaal binnen bent, weet ik van eerdere bezoeken, kun je ongehinderd langs de kantoren van Congresleden dwalen. Later wordt duidelijk dat de indringers naar hen op zoek waren, sommigen met plastic handboeien in de aanslag. Het ziet er onheilspellend uit. De Colombiaans-Amerikaanse schoonfamilie stelt ontzet vast dat het wel wat wegheeft van een klassiek Latijns-Amerikaanse staatsgreep.

Enkele uren later sta ik in de aankomsthal van de luchthaven van Washington DC, te verkleumen op m’n gympies - m’n winterse verslaggeverslaarzen had ik niet meegenomen op de zonvakantie die abrupt geëindigd is. Er geldt een avondklok en de stad is verlaten. Voor de deur van mijn hotel hangen groepjes in Trump-tenue rond. Ze komen van ver en overnachten hier óók.

Ongemakkelijk, want eerder vandaag zijn diverse journalisten lastiggevallen en camera’s vernield. Murder the media, staat op een deur in het Capitool gestift. ‘Vijand van het volk’, het stempel dat Trump journalisten heeft opgeplakt, kleeft minder aan buitenlandse verslaggevers. Maar ik betrap mezelf erop dat ik het slot op mijn kamerdeur een keer extra controleer voordat ik ga slapen. Ik tref uiteindelijk vooral vriendelijke Trumpisten. Zij hebben hun betoging zien ontaarden in een offensief van goed georganiseerde milities. Ja, dat was allemaal niet netjes, zeggen ze, maar hállo, er zijn verkiezingen gestolen.

Twee weken later logeer ik in hetzelfde hotel in de hoofdstad. De kamers waar eerder deze maand nog Trumpisten sliepen, zijn nu volgepakt met militairen die de inauguratie komen beschermen – zo groot is de vrees voor een nieuwe gewelddadige poging de machtsoverdracht te verstoren. Sommige collega-journalisten komen met kogelvrije vesten naar de ceremonie. Ik concludeer zelf dat het niet nodig is. Het hart van Washington is voor even het best beveiligde stuk aarde, met een soldaat op elke straathoek.

De inauguratie is voor Washington – en mij - een afknapper. Bij zo’n eedaflegging hoort een feeststemming, zoals vier jaar geleden, toen ik tussen genietende aanhangers van de excentrieke nieuwe president zat terwijl hij zijn eerste rede uitsprak. Nu waagt slechts een enkeling zich in de buurt van het Capitool. Vanwege alle veiligheidsmaatregelen en coronarestricties zit er voor hen niets anders op dan achter een hoog hek naar de livestream op hun telefoon te turen.

Januari 2021 is in de VS de schokkende toegift op een overspannen jaar. Helemaal onverwacht komt de uitbarsting niet. Afgelopen zomer vielen al doden bij botsingen tussen politieke tegenstanders, en al maanden hoorde ik van Amerikanen dat ze vreesden voor meer geweld. Het is pas echt een verrassing om niet veel later vergelijkbare onrust in Nederland te zien. Plunderingen, dichtgetimmerde etalages, traangas, aanvallen op agenten en journalisten. Nederlanders kijken vaak hoofdschuddend naar de politieke puinhoop in Amerika, maar vergeet die in eigen land niet.