Een oorlog verslaan is een dure verplichting

Toen we donderdagochtend wakker werden, waren de eerste Russische troepen Oekraïne binnengetrokken. Vanaf drie kanten voerden de Russen aanvallen uit op militaire doelen in het buurland. Weliswaar waarschuwden de Amerikaanse president Joe Biden en secretaris-generaal van de Navo Jens Stoltenberg al dagen voor een grote invasie, maar toch viel de omvang van de Russische aanval ons nog rauw op het dak. Het bleef niet beperkt tot de regio Donbas. In heel Oekraïne, ook bij Odessa in het zuiden, Lviv in het westen en hoofdstad Kiev vonden explosies plaats.

Joost Bosman is onze correspondent in Rusland. Hij woont in Moskou, maar verblijft sinds begin vorige week in Kiev. Wetende dat het er om ging spannen, reisde hij naar de hoofdstad van Oekraïne. Dat mag merkwaardig klinken omdat de Nederlandse ambassade juist uit Kiev vertrok, maar een ambassade heeft een andere functie dan de journalistiek. De ambassade moet zo goed mogelijk Nederlanders in Oekraïne kunnen ondersteunen en beoordeelt van waaruit dat het beste gaat.

Journalisten willen verslag doen van nieuwswaardige gebeurtenissen. Om dat waarheidsgetrouw te kunnen doen, willen ze zo dicht mogelijk bij het vuur zitten. Juist in tijden van oorlog is er veel misinformatie. De beste manier om dat te omzeilen is met eigen ogen zien wat er gebeurt.

De hoofdredactie is verantwoordelijk voor de berichtgeving van het AD en voor de redactie, de mensen die deze berichtgeving verzorgen. Meestal is dit één belang, maar juist in een tijd van oorlog kunnen deze belangen conflicteren. Voor de meest waarheidsgetrouwe berichtgeving is een eigen verslaggever ter plaatse van grote waarde. Maar geen verhaal is een mensenleven waard. Als het te gevaarlijk wordt om ter plaatse te zijn, moeten we de eigen verslaggever terughalen.

Het betekent dat we de veiligheidssituatie volgen en de mogelijkheden om weg te komen in beeld proberen te krijgen en te houden. Er is steeds overleg met Joost Bosman om te horen of hij zijn werk kan doen, of hij veilig is en wat zijn mogelijkheden zijn om Kiev te verlaten. Toen vrijdagochtend eerst de Russen door de straat trokken waar hij verbleef en er daarna wapens werden uitgedeeld aan de bewoners, werd het tijd de trein te pakken naar het westen van Oekraïne. Vanuit daar doet Bosman voorlopig zijn werk. 

Dat werk zou hij niet kunnen doen zonder onze buitenlandredacteuren hier in Nederland. Want zo belangrijk als het is om een verslaggever ter plaatse te hebben, zo belangrijk is het ook om goed ingevoerde redacteuren te hebben die het totaaloverzicht houden. Op de redactie in Rotterdam volgen zij internationale persbureaus, hebben contact met deskundigen, vullen onze liveblogs en maken achtergrond- en duidende verhalen bij dit actuele conflict. Een oorlog verslaan is het werk van vele handen.

Het brengt bijzondere verantwoordelijkheden met zich mee. Leven in vrijheid voelt voor ons bijna als vanzelfsprekend. Ongeveer 2000 kilometer ten oosten van ons wonen mensen die net zo graag in vrede willen leven. Als hun vrijheid wordt bedreigd, dan moeten wij daar verslag van doen. Want als niemand zich druk maakt om oorlog, is de vrijheid verloren voor de eerste bom valt.

Bekijk hier onze video’s over de oorlog in Oekraïne: