Koningshuisverslaggever Jeroen Schmale: hoe spreek je de koning aan? Wat mag je vragen?

Schmale maakt zich op voor Maastricht, waar woensdag de officiële festiviteiten plaatsvinden. Voor het eerst sinds de corona-uitbraak is 27 april weer een echte feestdag. Hij heeft er zin in. ,,Het is hartstikke leuk. Je bent op de plek waar het gebeurt.”

Schmale deed verslag van meerdere Koningsdagen, maar deze wordt anders. Voorheen moesten journalisten zich ophouden achter het laatste lid van de familie - traditioneel is dat prins Maurits, omdat de oudste zoon van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven iedereen die zijn hand uitsteekt een handdruk geeft - maar dit jaar mogen zij inhalen. Zo kan Schmale dichter in de buurt van koning Willem-Alexander en zijn gezin komen.

Overal waar het Koninklijk Huis komt, gebeurt er iets. Schmale vindt het heerlijk om dat te observeren. Mensen worden toch altijd wat nerveus. Hoe spreek je de koning aan? Wat mag je allemaal vragen? ,,Die zenuwen zie je bij iedereen. Niet alleen op Koningsdag. Ik heb in de loop der jaren heel wat zwetende wethouders en andere bestuurders gezien.”

In Maastricht zit hij bovenop het nieuws, maar uiteraard kan hij niet alles zien en horen. Collega’s op de redactie in Rotterdam maken, mede aan de hand van de rechtstreekse tv-uitzending, een liveblog. ,,Die houd ik nauwlettend in de gaten. Je krijgt ter plaatse minder mee dan de kijker op de bank. Ik heb bijvoorbeeld een paar keer verslag gedaan van de Tour de France en dan moest ik weleens naar Nederland bellen om te horen wie de etappe uiteindelijk had gewonnen.”

Meerdere camerajournalisten maken speciale uitzendingen voor de website. Ook een aantal fotografen loopt in de Limburgse hoofdstad voor het AD rond. Nieuws rond het Koninklijk Huis wordt door veel lezers nauwlettend gevolgd. Vooral Máxima, Amalia en gravin Eloise zijn populair.

Hoewel de entourage van het Koninklijk Huis allerlei regels opstelt, probeert Schmale hierin zijn eigen weg te vinden. Hij probeert toch altijd zijn eigen verhaal te schrijven, dat vaak net iets anders is dan de familie gewend is. ,,Ik stap op ze af. Ik voel mij niet gehouden aan protocollen. Het zijn volwassen mensen. Als hun quotes nieuwswaarde hebben, citeer ik ze wel, ook al mag dit officieel niet.”

Schmale schrijft voor de helft van de tijd over het koningshuis en voor de andere helft over media en cultuur. Ook in de entertainmentwereld stuit hij op een entourage die van alles vindt. Als hij een opkomende soapster wil spreken, krijgt hij te maken met drie managers, twee woordvoerders en een zender die allerlei voorwaarden meegeven. ,,En dan gaat het niet eens over de koninklijke familie”, nuanceert hij zijn werk als royalty watcher.

Hij omschrijft zijn koningshuiswerk als ingewikkeld en uitdagend. De verslaggever kan niet zomaar de koning of koningin spreken. Hun ministeriële verantwoordelijkheid staat nieuwsgaring in de weg. Wederhoor of een reactie is zeldzaam of summier. ,,Het is een lastige tak van sport. Je moet van een paar bouwstenen soms een groot verhaal maken.”

Bovenal wil Schmale altijd zo eerlijk en oprecht - zonder zure ondertoon - over de Oranjes schrijven. ,,Ik ben niet vooringenomen. Ik ben enorm nieuwsgierig naar wat ze doen en wie zij zijn. Het glaasje oranjebittertje is halfvol.”

Het AD deinst niet terug voor kritische verhalen, bijvoorbeeld over de kunstveiling van prinses Christina. Ook pakte het uit over de lak aan coronaregels van het koninklijk gezin. De populariteit heeft een knauw gekregen tijdens de pandemie. ,,Hoe gaan zij zich herstellen? Dat wordt heel interessant.”