Onze Leo is een beetje koninklijk geworden

Wees gewoon eerlijk en jezelf, zeggen we altijd als een sollicitant op bezoek komt. Daar hebben we allebei het meest aan. Daar moest ik twee weken geleden aan denken toen ik - uiteraard onder embargo - hoorde dat Leo van der Velde koninklijk onderscheiden zou worden. Onze Leo, columnist en al decennia journalist/columnist bij de Haagsche Courant (sinds 2005 met AD erbij in het logo). Zijn geboortedatum houdt hij graag geheim. Maar op de kaft van zijn boeken staat dat Leo van het jaar 1947 is. Dat zal dus wel kloppen.

Het is zowat een halve eeuw geleden dat hij kwam solliciteren bij de Haagsche Courant in de Wagenstraat, hartje stad. Ze zochten er een freelance-correspondent voor de stad Voorburg. Omdat het werk voornamelijk commissie- en raadsvergaderingen in de avonduren betrof, vond Leo dat hij dat goed zou kunnen combineren met zijn vaste baan als rijksambtenaar. Hij kwam in pak, omdat hij dacht dat journalisten die altijd droegen. Maar de enige man in pak bleek de hoofdredacteur, Gommert de Kok. Leo deed snel zijn stropdas af en vest uit.

Iedereen in Den Haag heeft een zwak voor Leo. Iedereen kent hem ook. Jarenlang heeft hij de rubriek ‘Bij Ons in Den Haag’ gemaakt, een overzicht van alle sociale bijeenkomsten in de stad. Hij was er altijd, maar maakte nooit deel uit de Haagse society voor zijn neus. Hij voelde en wist wanneer het iemand om zijn of haar naam en foto in de krant te doen was. Hij speelde het spel vervaard mee. Wat ik het knappe aan Leo vind, is dat hij mensen en situaties feilloos kan lezen.

Het komt door zijn achtergrond, vermoed ik. Geboren in het hart van de stad, getogen op de straten. De omgang met alles en iedereen. Tussen alle sociale lagen die Den Haag zo eigen zijn, waardoor hij op niemand op- of neerkijkt. De moeizame relatie met zijn vader en de liefdevolle met zijn moeder, waarover hij soms durft te schrijven. Moeder stuurde hem zelfs op de grote vaart, zodat hij uit de buurt van zijn vader en diens losse handjes bleef. Leo ziet en weet alles. Hij schrijft veel op, maar niet alles. Een ‘ouderwetse’ journalist, in de klassieke en fraaie zin van het woord. Dat leer je niet op een school, dat leer je in het leven, door te kijken en te luisteren - en door soms een beetje speels met de feiten om te gaan in een sollicitatiegesprek.

Als zeventiger zit Leo plots in de bloei van zijn schrijversleven. De afgelopen twee jaar heeft hij een nieuwe rubriek bij AD Haagsche Courant, ‘Lieve Rachel’. In een brief aan zijn kleindochter koppelt hij de oude en nieuwe tijd aan elkaar. Als lezer ruik je door zijn woorden het verzonken Den Haag en zie je de huidige stad door de ogen van Rachel. Dit is de aflevering van deze week.

Als ik heel eerlijk ben, had ik mijn bedenkingen bij deze door Leo en chef Axel Veldhuijzen bedachte rubriek. Zou het niet te klef worden, niet te oubollig? Maar het is een groot succes onder onze lezers en volgers, en ook bij mij. De columns zijn vorig jaar gebundeld en het werd meteen het ‘Haagse boek van het jaar’. Dat relativeert meteen zoiets als een hoofdredactionele buikgevoel.

,,Verhalen over het verleden klinken vaak oubollig en ouderwets (‘opa vertelt’)’', schreef columnist en cabaretier Sjaak Bral in het voorwoord van het boek. ,,Maar uit onderzoek blijkt dat nostalgie een heilzame werking heeft.’' Hij noemt Leo ‘een gehard journalist, al decennia gemarineerd in het Haagse’. De columns zijn op zijn minstens even zo heilzaam voor de schrijver zelf, sinds hij sinds 2017 zonder zijn grote liefde Sonja door het leven gaat.

Nu is de man die het leven op straat leerde een Lid in de Orde van Oranje Nassau. Dat vinden wij mooi. In december tekende de Koning al het besluit, waarschijnlijk in zijn werkpaleis aan het Noordeinde, niet ver van Leo’s geboortehuis in de Herenstraat. En dat is weer niet ver van de huidige redactie van AD Haagsche Courant, waar hij een paar keer per week komt binnenlopen.

Twee weken geleden werden we in vertrouwen ingelicht door de initiatiefnemers, Alfred van Bunge en Tom Wetemans. Zij wisten dat onze redactie in de week voor de bekendmaking de lijst met alle lintjes krijgt. Daarbij moeten we tekenen voor vertrouwelijkheid. Het geeft de redacties de gelegenheid alle geridderden uit hun stad en regio keurig op een rij in de krant en online te zetten. Dat doe je niet in vijf minuten. ,,Het zou raar zijn als jullie in die lijst opeens jullie eigen Leo zouden zien,’' zei Wetemans.

Daardoor kon verslaggeefster Maaike Kraaijeveld afgelopen woensdag - ook onder embargo - aanwezig zijn bij het telefoongesprek van de burgemeester van Rijswijk (zijn huidige woonplaats) met Leo.

Vrijdagochtend liep het embargo af, mocht Leo het eindelijk tegen zijn naasten vertellen en konden we alle namen publiceren. Dat doen we elk jaar. De ene journalist zal koningsgezinder in het leven staan dan de andere, maar deze lijst is op de redactie nooit een onderwerp van discussie. Hij heeft sowieso altijd nieuwswaarde. Zeker in een jaar met historische ontwikkelingen waarin we elke dag weer volop kandidaten zien voor de lintjesregen van 2021.

Daarvoor hebben we met het AD en al onze collega-dagbladtitels in Oost- en Zuid-Nederland alvast deze actie op touw gezet.

Reageren? Mail ons!