Amnesty vindt gebruik taser onaanvaardbaar

Het gebruik ervan brengt onaanvaardbare risico's met zich mee. En het is in strijd met internationale mensenrechtenverdragen.

Dat staat in het vanmorgen door Amnesty International vrijgegeven rapport 'Een mislukt experiment'. Sinds 1 februari 2017 experimenteert de Nederlandse politie met de taser in het dagelijkse politiewerk. Per 1 februari dit jaar is de proef beëindigd, maar politieteams mogen het stroomstootwapen nog een jaar blijven gebruiken.

Agenten maken, zo stelt Amnesty vast, veelvuldig gebruik van de taser. Ook in situaties waarin geen sprake is van een bedreiging van het leven of risico op ernstig letsel. Zo zijn mensen getaserd die al waren geboeid, of in een politiecel of separeerruimte van een GGZ-instelling verbleven. Drie mensen kregen zelfs vijf, zes of zeven stroomstoten toegediend.

De taser wordt in de praktijk, zo wordt vastgesteld, niet voornamelijk gebruikt als alternatief voor het vuurwapen, zoals de politie bij de introductie aankondigde, maar is juist veelvuldig ingezet tegen burgers die niet gewapend zijn.

Tijdens het experiment werd de taser in 80 procent van de gevallen ingezet tegen ongewapende mensen. Agenten zijn nauwelijks op de hoogte van de risico's. Het argument dat een stroomstootwapen moet voorkomen dat agenten hun pistool trekken, weerlegt Amnesty. Zo heeft de politie in Amersfoort in 2015 slechts tien keer een vuurwapen gebruikt maar is er op niemand geschoten. Terwijl de taser in een halfjaar tijd 32 keer is gebruikt.

Het stroomstootwapen is niet alleen bedoeld om een levensbedreigende situatie af te wenden, reageert de politie in een schriftelijke verklaring. Met de taser kunnen mensen op een relatief eenvoudige manier onder controle worden gebracht, met een kleine kans op letsel. Al het geweld dat door de politie wordt gebruikt, wordt getoetst, stelt de politie in een schriftelijke reactie. In veel gevallen is dreigen met het stroomstootwapen al voldoende om een verdachte onder controle te krijgen.

Terwijl het stroomstootwapen bedoeld is iemand op enige afstand uit te schakelen, is in 44 procent van de situaties in drive-stun mode, direct op het lichaam, getaserd. ,,Het herhaaldelijk gebruik van de drive-stun mode van iemand die al onder controle is, is niet anders te zien dan een schending van een van de meest fundamentele mensenrechten, namelijk het verbod op wrede, onmenselijke en vernederende behandeling'', zegt Gerbrig Klos, specialist mensenrechten en politie bij Amnesty Nederland.

Er is extra aandacht voor de stunmode is ingebracht in de opleidingen en trainingen, laat de politien weten. Daarnaast vroeg de politie aan de onderzoeker Otto Adang van de Politieacademie om in de tweede helft van de pilot nauwkeurig het gebruik van de stunmode te bekijken en te beoordelen.

Verder beweert de politie dat Amnesty meerdere malen een aanbod afwees om mee te kijken bij de pilot.