En wéér is het stadhuis van Amersfoort het toneel van een datalek, ditmaal met gegevens van leerlingen. © Nico Brons

'Wantrouwen stijgt door nieuw datalek'

Het nieuwe datalek van de gemeente Amersfoort is slecht voor het vertrouwen van de burgers in hun gemeente. Dat stelt Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar privacyrecht aan de universiteit van Leiden.

Iris van den Boom 08-09-17, 07:00 Laatste update: 07:42

Het datalek dat deze week aan het licht kwam, had veel eerder ontdekt kunnen worden als de gemeente alert was geweest.

Afgelopen juli verwijderde de gemeente een excelbestand met privacy-gevoelige informatie van leerlingen in het speciaal onderwijs, dat op een website van de rijksoverheid voor iedereen in te zien was. Het bestand met onder meer adresgegevens en geboortedata van tientallen kinderen stond sinds maart dit jaar online in verband met de aanbesteding leerlingenvervoer 2017.

Er kunnen nog zo veel protocollen en regels gemaakt worden om de privacy te waarborgen, alles valt of staat bij de naleving ervan.

Ambtenaren ontdekten het datalek en deden een melding bij de Autoriteit Persoonsgegevens. Om onduidelijke reden verzuimde de gemeente evenwel om de aanbesteding leerlingenvervoer van de periode ervoór te checken op privacygevoelige gegevens. Want ook die was nog steeds te raadplegen via de overheidssite Tenderned. Pas toen RTL Nieuws deze week het privacygevoelige document uit 2013 online vond, kwam Amersfoort in actie en verwijderde ook deze leerlinggegevens.

Slordig
Hoogleraar privacyrecht Gerrit-Jan Zwenne van de universiteit Leiden noemt de nieuwste datalekkwestie van de gemeente Amersfoort slordig. ,,Zeker na het datalek van vorig jaar. Er kunnen nog zo veel protocollen en regels gemaakt worden om de privacy te waarborgen, alles valt of staat bij de naleving ervan.''

Het ergste is het natuurlijk voor de ouders van kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan.

Zwenne benadrukt hoe schadelijk weer een nieuw datalek is voor het vertrouwen van burgers in hun gemeente.,,Het ergste is het natuurlijk voor de ouders van kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan. De gegevens van hun zoon of dochter liggen mogelijk op straat. Juist een groep die je niet wilt belasten met extra zorgen.''

Maar vergeet niet dat dit incident uiteindelijk ook het vertrouwen van alle Amersfoorters schaadt, vervolgt de hoogleraar. ,,Ook anderen kunnen zich afvragen in hoeverre hun gegevens bij bijvoorbeeld de afdeling sociale zaken wel in veilige handen is.''

Fraude
Hoe risicovol het datalek leerlingenvervoer is geweest, is volgens Zwenne lastig te zeggen. Volgens de hoogleraar kan met adresgegevens maar zonder naam niet direct identiteitsfraude gepleegd worden. In combinatie met andere gegevens die mogelijk eenvoudig online te vinden zijn, wordt die kans aanzienlijk vergroot.

,,Bovendien is er een markt voor dit soort gegevens. Die kunnen worden verhandeld en vervolgens in verkeerde handen vallen. Denk aan commerciële partijen die geïnteresseerd zijn in ouders van kinderen in het speciaal onderwijs. Bijvoorbeeld om bepaalde producten te verkopen.''