Aanslagpleger CS Jawed S.: ‘Ik ben geestelijk gezond’

Op 31 augustus 2018 rond de klok van 12.00 uur stak de Afghaanse vluchteling, woonachtig in Duitsland en een vroom moslim, twee willekeurige mensen neer op het Centraal Station. Hij was boos omdat PVV-leider Geert Wilders volgens hem voortdurend de profeet Mohammed beledigt, en wilde een daad stellen. “Het was niet mijn bedoeling om hen iets aan te doen. Ik was van plan oneerlijke en wrede mensen te doden, mensen die het mogelijk maken dat de profeet Mohammed beledigd wordt.” 

“Jullie zijn heel erg wreed,” was zijn reactie op de beschuldiging van het Openbaar Ministerie. “Waarom hebben jullie dat vuile varken de gelegenheid gegeven de profeet te beledigen?” De voorzitter van de rechtbank vroeg hem of hij Wilders bij naam wil noemen, als hij het tijdens het proces over hem heeft. 

De vader van de verdachte heeft over de telefoon gezegd dat hij en héél Logar, de plaats in Afhanistan waar S. vandaan komt, zeer trots zijn omdat S. opstond tegen ‘wrede en gevaarlijke mensen’ in Nederland. Dit staat in gespreksverslagen van de gevangenistelefoon die S. gebruikte in de afgelopen maanden.

“Wat wilde u bereiken, wat moest het effect zijn van uw daad?” vroeg de rechtbank aan S.. “Ik wilde mijn religie verdedigen en duidelijk maken dat jullie mijn religie met rust moeten laten. Als je dat niet doet, moet je je voorbereiden op dit soort acties.” S. zegt dat hij een fout heeft gemaakt omdat hij geen Nederlandse slachtoffers heeft geraakt. Op de vraag van de rechter of zijn aanval geslaagd was geweest als de slachtoffers Nederlands waren, antwoordde de 20-jarige S. bevestigend. 

Nog voor hij zijn daad kon plegen werd S. al ‘gespot’ door een opmerkzame agent, die om assistentie vroeg. Toen de politie S. wilde aanhouden, ging hij over tot zijn daad en werd met twee schoten uitgeschakeld. S. zei maandag dat hij het niet erg zou hebben gevonden als hij als martelaar was gestorven, terwijl hij eerder verklaarde dat het tweede schot onnodig was. “Ik heb de agenten niks aangedaan, maar als ik die kans had, had ik hen ook wat aangedaan.” 

Al eerder is vastgesteld dat de agenten uit noodweer handelden. Justitie heeft van een reeks beelden van bewakingscamera’s op het CS een compilatie gemaakt. Het Openbaar Ministerie zal dinsdag een deel van de beelden in de zaal laten zien, bij de onderbouwing van de strafeis.

Eerder werd al duidelijk dat het Pieter Baan Centrum niet heeft kunnen vaststellen of Jawed S. aan een psychische stoornis lijdt. Hij wilde zelf niet meewerken en er is weinig tot niets bekend over zijn ontwikkeling in Afghanistan. Bovendien was het onderzoek lastig omdat S. werd gezien als een cliënt met een hoog veiligheidsrisico.

Deskundigen zien aanwijzingen voor psychopathologie, een algemene benaming voor stoornissen in het psychologische en psychiatrische spectrum. Het vaststellen van een diagnose wordt bemoeilijkt omdat S. als 15-jarige naar Nederland kwam. Hij spreekt de taal niet, hij kent het systeem niet, en bevindt zich in een vreemde omgeving. Daardoor vertoont hij sowieso al afwijkend gedrag, wat het aanwijzen van een specifieke stoornis lastig maakt.

Volgens een psychiater was er tijdens het onderzoek in het Pieter Baan Centrum ook niet genoeg tijd om vast te stellen of bepaalde medicijnen die S. kreeg, effect hadden op zijn geestelijke gezondheid. Volgens Jawed S. is hij psychisch in orde en is er geen sprake van een geestelijke stoornis. “Of ik stemmen hoor? Ja als ik mensen hoor praten hoor ik stemmen, ik heb twee oren. Ik heb geen klachten en ik ben gezond.”

De onderzoekers concluderen wel dat S. zichzelf veel herhaalt, rigide is en dat hij zich niet laat corrigeren. “Meneer is er buitengewoon goed in om antwoord te geven via wedervragen. Er is bij meneer niet doorheen te komen, waarbij hij mij op een gegeven moment niet meer aankeek, of zelf uitlachte,” aldus de specialisten die hem hebben geobserveerd. Zij adviseren om vervolgonderzoek te doen naar de gesteldheid van S.

In aanloop naar de steekpartij op het Centraal Station vertoonde S. wel tegenstrijdig gedrag. Zo solliciteerde hij in Duitsland naar een baan in de zorg, waarbij hij zichzelf als een aardig en zorgzaam persoon omschreef. Tegelijkertijd diende hij een aanvraag in voor een Afghaans paspoort, zodat hij terug zou kunnen naar zijn thuisland. Begeleiders van S. trokken aan de bel toen hij radicaliseerde nadat hij in 2017 te horen kreeg dat hij in Duitsland geen verblijfsvergunning zou krijgen. De Duitse veiligheidsdiensten hebben toen geoordeeld dat er van hem geen dreiging uitging.

Het OM legt S. tweemaal poging tot moord met een terroristisch oogmerk ten laste. Dat weegt zwaarder dan een terroristisch motief. Bij een terroristisch oogmerk moet het OM bewijzen dat de verdachte het doel had om de Nederlandse bevolking angst aan te jagen, dat hij de regering tot actie wilde dwingen, of dat hij de politieke of constitutionele structuur van ons land ernstig wilde ontwrichten.

De slachtoffers eisen een hoge schadevergoedingen van S. vanwege de verwondingen die hij hen toebracht. Een van hen liep een ‘vrijwel complete dwarslaesie’ op. Volgens de rechter was zijn ruggenmerg bijna helemaal doorgesneden. Hij kan niet meer lopen of werken. Ook heeft hij geen seksuele functie meer en een beperkte blaasfunctie. Hij eist 1,2 miljoen euro misgelopen salaris plus 1,6 miljoen euro voor immateriële schade. Zijn vrouw, die de steekpartij zag gebeuren, kreeg kort na de aanslag een miskraam. Zij eist 50.000 euro. 

Het tweede slachtoffer werd geraakt onder zijn rechterborst en in zijn rechter onderarm. Hij kreeg een slagaderlijke bloeding en moest met spoed worden geopereerd. Door een beschadiging van een zenuw heeft de man nog altijd een dof en tintelend gevoel in zijn arm. Hij eist 40.000 euro.