Amsterdam maakt haast met stadsverwarming: huurwoningen van gas zonder renovatie

De Confuciusbuurt, de Wildemanbuurt (allebei Nieuw-West), Hakfort-Huigenbos en de K-buurt Midden (allebei Zuidoost) worden, als het aan de gemeente ligt, al binnen drie jaar aangesloten op de stadsverwarming. Daarover heeft wethouder Marieke van Doorninck (Duurzaamheid) maandag afspraken gemaakt met de woningcorporaties en energiebedrijf Vattenfall.

Het is de bedoeling dat volgend jaar nog meer buurten worden aangewezen, zodat tot en met 2026 in totaal tienduizend huurwoningen van het gas af gaan. Voor het eerst worden daarmee ook wijken in Amsterdam aangesloten op stadsverwarming terwijl de huurders er blijven wonen. Tot dusver ging het steeds om nieuwbouw en woningen die aan renovatie toe waren waarbij de werkzaamheden werden gecombineerd met aanleg van het warmtenet.

Door de renovatie niet af te wachten wil Van Doorninck meer haast maken. Volgens berekeningen van Vattenfall halveert de CO₂-uitstoot na aansluiting op het warmtenet als niet meer elke woning zijn eigen cv-ketel heeft. De gemeente stelt daarom tot 5000 euro subsidie per woning beschikbaar. Vorig jaar trok de stad daar al 50 miljoen voor uit.

Verder kunnen de woningcorporaties een beroep doen op gemeentesubsidie voor isolerende maatregelen in de woningen. Door het dichten van kieren en spouwmuurisolatie kan de tocht ook zonder renovatie al flink worden teruggedrongen, zo is de verwachting. Wel kan de isolatie jaren later komen dan de aansluiting op het warmtenet, erkent Anne-Jo Visser, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties.

Voorwaarde is wel dat per wooncomplex minstens 70 procent van de huurders instemt met aansluiting op het warmtenet. Dat is nog geen gelopen race, omdat stadswarmte niet onomstreden is. In de Van der Pekbuurt werd eerder fel geprotesteerd, omdat huurders zich hardop afvroegen hoe duurzaam het is om huizen te verwarmen door het verbranden van biomassa en huisvuil. Ook zitten huishoudens via stadsverwarming vast aan één energiebedrijf, waardoor ze niet kunnen overstappen naar een goedkopere aanbieder.

Onderdeel van de afspraken is daarom dat huurders in deze wijken de eerste vijftien jaar minder gaan betalen voor hun warmteaansluiting, omdat de woningcorporaties een deel van de kosten voor hun rekening nemen. Bij normaal gebruik zijn de huurders daardoor niet duurder uit dan met gas.

Verder belooft Van Doorninck dat de gemeente erop toeziet dat de verbranding van gas en afval op den duur wordt ingeruild voor duurzame warmtebronnen als geothermie en datacenters. Als mede-eigenaar van het warmtenet heeft Amsterdam daar sinds dit jaar ook een voet tussen de deur.

Van de tienduizend huurwoningen die tot 2026 worden aangesloten had de gemeente vorig jaar al vastgesteld dat een warmtenet de beste manier is om ze van het gas te halen. Het lijkt maar een kleine stap op weg, want in totaal wil Amsterdam tot 2030 zo’n 110.000 woningen aansluiten op het warmtenet. “De eerste stappen zijn het zwaarst, maar uiteindelijk moet dit een goedlopende machine worden,” zegt Van Doorninck daarover. 

Met Vattenfall en de woningcorporaties hoopt de gemeente veel te leren van de eerste huurwoningen die worden aangesloten, waardoor het in de rest van de stad sneller en goedkoper kan. Daarbij denkt Van Doorninck ook aan de koopwoningen in deze buurten. Die kunnen tegen dezelfde voorwaarden als de woningcorporaties een aansluiting krijgen op het warmtenet. De gemeente hoopt in deze buurten de beste manier te vinden om ook elders in de stad huiseigenaren verleid kunnen worden om te kiezen voor stadsverwarming.

Dat de stad nog een lange weg te gaan heeft om van het gas af te komen, bleek eerder deze maand al uit een evaluatie van de Amsterdamse Rekenkamer. Die hield de doelstellingen van het stadsbestuur tegen het licht en dan in het bijzonder de belofte uit 2018 om drie wijken van het gas af te halen. Dat is slechts in delen van wijken gelukt, volgens de Rekenkamer, die 972 woningen van het gas gehaalde woningen telde.

Van Doorninck werpt tegen dat ze al wel over dertig wijken in de stad concrete afspraken heeft gemaakt over de manier waarop ze van het gas af gaan. Maar dan gaat het over de plannen voor die wijken na renovatie.