Bijzondere Amsterdamse prijspen onder de hamer

De prijspen die donderdag bij Van Spengen Kunst & Antiekveilingen onder de hamer komt, was niet zomaar een beloning voor vlijt, hoge cijfers of andere gewaardeerde prestaties.

Als leerling in de achttiende eeuw op een school in Amsterdam maakte je er alleen kans op als je mooi kon schrijven. Zo ook in 1709 op de Latijnse School in Amsterdam.

Maar wie met fraai handschrift de pen in de vroege achttiende eeuw heeft gewonnen, is niet bekend. Het was zeker geen meisje, want in die tijd werden alleen jongens uit de hogere en middenklasse toegelaten.

Uniek exemplaar
De zeldzame zilveren pen van 22 centimeter heeft de vorm van een veer. Daarop zijn het gegoten, gekroonde wapen van Amsterdam en het jaartal 1709 aangebracht.

Het gaat om een uniek exemplaar, zegt taxateur Martijn Janssens van veilinghuis Van Spengen. "Het Rijksmuseum heeft ook een aantal van deze pennen. Het is voor ons ook niet de eerste keer dat we een prijspen van de Latijnse school veilen, maar het bijzondere aan dit exemplaar is dat hij uit een zeer vroege periode komt."

Beroemd boek
Prijspennen werden in de achttiende eeuw ongeveer tien keer per jaar op de Latijnse School uitgereikt aan de beste schoonschrijvers. Leerlingen werden onder­wezen in het naschrijven van voorbeelden van virtuoze voorgangers.

Bijvoorbeeld uit het beroemde boek Spieghel Der Schrijfkonste van schrijfmeester Jan van Veld uit 1605. "Dat was een echte prijs, een hele eer in die tijd," zegt Janssens. "We weten dat deze prijspen is gemaakt door de Amsterdamse zilversmid Hubert Le Quien, een vooraanstaande zilversmid in de achttiende eeuw. Van andere prijspennen is niet altijd de vormer bekend."

Vijf jaar geleden bracht een jongere pen bij Van Spengen voor ruim 10.000 euro op. De verwachte opbrengst voor het exemplaar uit 1709 dat morgen wordt geveild is 6000 tot 8000 euro.