Boa’s krijgen over een jaar korte wapenstok in Centrum: ‘Zo kunnen ze zich beter beschermen’

Buitengewoon opsporingsambtenaren moeten zich met een korte wapenstok veiliger voelen en zichzelf beter kunnen beschermen in gevaarlijke situaties. De keuze om deze in te voeren is gemaakt vanuit goed werkgeverschap, stellen burgemeester Femke Halsema en wethouder Hester van Buren (Personeel).

De maatregel zal alleen voor boa’s in Centrum gelden, aangezien zij vaker te maken krijgen met agressieve situaties, bijvoorbeeld bij de handhaving van het alcoholverbod of bij de bestrijding van overlast in het Wallengebied. Als het rijk de aanvraag goedkeurt, kan de wapenstok naar alle waarschijnlijkheid eind volgend jaar worden ingevoerd.

De komende periode zullen boa’s opgeleid worden om de wapenstok correct te gebruiken. Na twee jaar volgt een evaluatie waarna besloten wordt of de korte wapenstok definitief wordt ingevoerd voor boa’s. ‘Daarmee wordt voor een afgebakende periode, in een afgebakend gebied een afgebakende groep boa’s uitgerust met de korte wapenstok,’ schrijven Halsema en Van Buren dinsdag aan de gemeenteraad.

Amsterdam gaat in Den Haag een officiële aanvraag doen, maar dat lijkt niet meer dan een formaliteit. In juni kondigde VVD-minister Dilan Yeşilgöz (Veiligheid en Justitie) een wetswijziging aan. Onder meer steden als Den Bosch en Zoetermeer deden toen snel een aanvraag. Met de wijziging kunnen boa’s voortaan worden uitgerust met een korte wapenstok en handboeien, als deze boa’s zich in potentieel gevaarlijke situaties begeven.

Amsterdam deed toen geen aanvraag, maar zegt nu een scherper beeld te hebben gekregen van de situatie in de binnenstad. “De urgentie is groot,” aldus een woordvoerder, “en daarom nu de aanvraag. De behandeling van de aanvraag kost namelijk ook tijd.”

Uit recente cijfers van het Gemeentelijk Incidenten Registratiesysteem (GIR) blijkt de omvang van de gevaarlijke situaties in het centrum. Het aantal meldingen van agressie en geweld dit jaar tegen boa’s ligt op 222, bijna net zo hoog als in de andere zes stadsdelen bij elkaar opgesteld (259). Halsema en Van Buren schrijven dat het team speciale interventies ook vaak in Centrum moest ingrijpen, waaruit opgemaakt kan worden dat boa’s hier relatief vaak worden blootgesteld aan agressie en geweld.

Vorig jaar gingen ook al twintig Amsterdamse boa’s op pad met een korte wapenstok als onderdeel van een pilot. De wapenstok werd veertig keer gebruikt. Meestal (24 keer) om mee te dreigen, 16 keer werd met de stok geslagen. In twee gevallen daarvan oordeelde een toezichthouder dat er onvoldoende is aangetoond dat ‘niet op een andere, minder ingrijpende manier het doel kon worden bereikt’, zo bleek uit een evaluatie in mei.

Amsterdams onderzoeksbureau OIS ondervroeg boa’s ook over verbale of fysieke agressie of geweld tijdens hun werk. Het merendeel geeft aan hiermee te maken hebben gehad en boa’s zeggen dat zij zich veiliger zullen voelen door een korte wapenstok en dat het tot de-escalatie zal leiden.

Vakbond BOA ACP en de Nederlandse Boa Bond pleitten al langer voor de wapenstok bij boa’s, zeker toen de agressie toenam toen zij de coronamaatregelen moesten handhaven.

De afgelopen jaren hebben boa’s veel gedemonstreerd, ook in Amsterdam. Vakbondsvoorzitter Ruud Kuin stelde tijdens een demonstratie dat een wapenstok slechts een eerste stap zou vormen. “Een wapenstok is handig voor het uiteendrijven van grote groepen, maar ook pepperspray is nodig, voor mensen die flippen.”

Overigens is niet iedereen even enthousiast. In de gemeenteraad zetten GroenLinks, Denk, Bij1 en D66 vraagtekens bij de maatregel. Toen bekend werd gemaakt dat elke gemeente dit zelfstandig kan aanvragen door de wetswijziging, waarschuwde D66-raadslid Rob Hofland dat er ‘geen verkapte gemeentepolitie gecreëerd moet worden’.

Halsema zei vervolgens dat ze voordat ze een nieuw verzoek zou indienen voor de korte wapenstok eerst in gesprek zou gaan met de raad. Maar nu wordt toch een duidelijke eerste stap in werking gezet voordat dit debat er is geweest. Een woordvoerder herhaalt dat voor invoering ‘eerst in gesprek met de raad’ wordt gegaan en ‘het college niet wil vooruitlopen op de uitkomst van dat debat’.