Herbert Curiël (1927-2021), van cultfilm Cha Cha, hoorde nergens bij

“Mijn vader was heerser in zijn eigen koninkrijk,” zegt zijn dochter Jacobeijn Luijt. “Dat bestond uit krantenknipsels, landkaarten, stapels filmposters en scenario’s, rijen boeken en vuilniszakken vol zelfgeteelde wiet.”

Curiël was een kind van een Surinaamse vader en Indonesische moeder. Hij kwam uit een geslacht van Spaanse bankiers en handelaren, met een kasteel in het dorp Curiël en eigen familiewijn.

Hij werd geboren in Krabbedijk in Zeeland. Zijn vader werd meteen in 1933 lid van de NSB, en daar werd Curiël zo mee gepest, met name fysiek, dat hij op zijn vijftiende van de weeromstuit zelf ook lid werd. Hij wilde bij de SS, maar werd afgewezen, omdat hij te jong was en te donker. De Kriegsmarine wilde hem wel hebben.

Na de oorlog bracht hij enkele jaren door in strafkampen. Over Curiëls levenslange worsteling met dat verleden maakten Hans Polak en Marga van Praag in 2015 de documentaire Kindsoldaat van Hitler.

Er volgde een leven van twaalf baantjes, dertien ongelukken. Curiël was rondvaartbootgids, barkeeper in Het Amstel en nachtclubs op Las Palmas, smokkelaar in Tanger, druivenplukker in Frankrijk en mijnwerker in Limburg. Ook raakte hij op een zeilboot in Atlantische Oceaan na een orkaan eens acht dagen zoek.

Zijn dochter: “Als jong meisje klonken zijn verhalen als een spannend jongensboek, ook al wist ik dat ze waren ontstaan uit een nood om te overleven.”

Hij werd acteur en scenarioschrijver in Zweden en Spanje, en kwam in jetset van de filmindustrie terecht. Hij reisde door Joegoslavië met Ursula Andress, danste nachtenlang met Raquel Welch en speelde rolletjes in de klassiekers Cleopatra en Lawrence of Arabia.

Met zijn eerste vrouw Lucette kreeg hij in Madrid twee kinderen, Mirjam en Herbert junior.

Eind jaren zestig kwam hij naar Nederland, waar hij naam maakte met films als Rituelen (1988, naar een boek van Cees Nooteboom, met Derek de Lint en Thom Hoffman) en Het jaar van de kreeft (1975), een romanverfilming van Hugo Claus met Rutger Hauer en Willeke van Ammelrooy. Hauer noemde hem nadien ‘Herbert Curieus’.

Tot zijn woede waren filmrecensenten, mild gesproken, niet erg enthousiast over zijn films, al helemaal niet over Cha Cha (1979), een nogal springerige film over een jonge Herman Brood, die trouwt met Nina Hagen. Later groeide die film alsnog uit tot een culthit, tot zijn grote genoegen.

“Overal was hij welkom,” zegt Luijt, “maar door zijn verleden hoorde hij nergens bij. ‘Filmen doet pijn,’ zei hij. ‘Ik had het makkelijker in de mijnen’.”

Met zijn tweede vrouw Janna kreeg hij ook twee kinderen, Jacobeijn en Lodewijk. Zijn vrouw overleed in 2002, ze waren 32 jaar samen. Al die tijd hadden ze samen filmfestivals door de hele wereld afgereisd, en anders waren ze wel te vinden in stamkroegen Eijlders of De Kring.

Luijt: “Mijn vader was niet van de dansvloer af te slaan, hij was een echte festivaltijger.”