Van de chauffeurs kwam 42 procent de laatste drie jaar als verdachte, betrokkene of getuige voor in een opsporingsonderzoek naar serieuze criminaliteit rond drugs, wapens, ernstig geweld of ‘ondermijning’ (pogingen van de onderwereld zich in te vreten in de bovenwereld).

Dat blijkt uit het onderzoek ‘Taxi! Malafide activiteiten en (ondermijnende) criminaliteit in de Amsterdamse taxibranche’. Onderzoekers van Bureau Beke deden voor het eerst zo uitvoerig onderzoek naar criminaliteit in de branche, in opdracht van het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum Amsterdam-Amstelland. Daarin richten Belastingdienst, gemeente, politie en justitie zich gezamenlijk op de bestrijding van ontwrichtende criminaliteit.

De onderzoekers slaan alarm: ‘het is code rood voor de Amsterdamse taxibranche’, schrijven ze in hun rapport. ‘De branche is in toenemende mate gecriminaliseerd’. Bovendien zijn er veel meer aanbieders dan het aantal klanten rechtvaardigt en zorgen de taxi’s voor veel overlast in de binnenstad en rond drukke uitgaansplekken.

Het rapport is dinsdag naar de gemeenteraad gestuurd.

De onderzoekers noemen 71 van de 1050 in Amsterdam opererende taxibedrijven ‘mogelijk malafide’. Van die bedrijven is 63 procent een eenmanszaak. Geregeld hebben meerdere chauffeurs samen een bedrijf, en delen ze een of meer taxi’s. Ruwweg een tiende van die bedrijven, 7 procent, lijkt ‘malafide activiteiten’ te ontplooien ‘die kunnen raken aan ondermijnende criminaliteit’.

Te denken valt aan het onopvallende vervoer van drugs en wapens, of de handel daarin. Taxi’s zijn volgens de onderzoekers een perfecte dekmantel voor het faciliteren van criminele organisaties, ‘soms als spin in het web’. Binnen bijvoorbeeld de recherche leeft al lange tijd de vrees dat criminelen buiten beeld blijven door taxi’s te gebruiken. Gedurende de gehele of gedeeltelijke coronalockdowns werden de taxi’s nog aantrekkelijker dan voorheen.

Toch stellen de opsporingsdiensten maar mondjesmaat bredere onderzoeken in naar de branche, uit gebrek aan capaciteit en prioriteit.

In het onderzoek van de wetenschappers naar ‘de kwetsbare en voor criminelen toegankelijke branche’ combineerden zij eigen veldwerk met data van de politie en toezichthouders, eerdere onderzoeken, mediaberichten en gerechtelijke uitspraken. Zogeheten mysteryguests deden zich als klant voor en onderzoekers interviewden verscheidene (ervarings-)deskundigen. Voor het eerst werden ook de ‘slimme’ verkeerscamera’s gebruikt die in en om de stad een enorme hoeveelheid vervoersbewegingen registreren van automatische kentekenregistratie (Automatic Number Plate Recognition, ANPR).

Gedurende achttien dagen werden alle taxi’s in de stad geregistreerd. Op een gemiddelde dag waren dat er 2798, inclusief Uber. De afgelopen drie jaar registreerde de politie in de stad 22.339 ‘taxigerelateerde incidenten’.