Dat een advocaat van een kroongetuige wordt vermoord, is in Nederland ongekend.

Zoals het ook nooit eerder was gebeurd dat een onschuldig familielid van een kroongetuige ge­liquideerd werd uit wraak – zoals op 29 maart 2018 broer Reduan werd doodgeschoten in zijn beletteringsbedrijf in Amsterdam-Noord, zes dagen nadat het Openbaar Ministerie Nabil B. als kroongetuige tegen de groep van Ridouan Taghi had gepresenteerd.

Zoals het een triest unicum was dat misdaadblogger Martin Kok in december 2016 werd doodgeschoten, volgens de opsporingsdiensten om wat hij op zijn website Vlinderscrime.nl had gepubliceerd over Taghi en diens criminele organisatie, die ook volgens justitie achter een lange reeks liquidaties zit.

Zoals het in de Nederlandse geschiedenis voor het eerst is dat een misdaadjournalist, John van den Heuvel, al bijna twee jaar in de zwaarst denkbare beveiliging moet leven vanwege zeer sterke aanwijzingen dat Taghi hem wil laten vermoorden om zijn werk.

Toch, kroongetuige Nabil B. en diens naasten hebben het al jaren met grote klem voorspeld en kregen woensdag op de wrangst denkbare manier het gelijk dat ze nooit hadden willen hebben.

In de aanloop naar de volgens hen premature openbaarmaking van de kroongetuigendeal – te vroeg omdat Taghi nog voortvluchtig was en dus nog moorden zou kunnen aanjagen – bleven zij er op hameren dat het absolute noodzaak is ongekende beveiligingsmaatregelen te treffen voor iedereen die direct en indirect bij de kroongetuige betrokken is.

Pas na de moord op broer Reduan kwam die extra beveiliging er, maar absoluut niet naar tevredenheid van zijn naasten. De conflicten over de volgens de kroongetuige en zijn familie gebrekkige beveiliging lopen alsmaar hoger op.

De liquidatie van Derk Wiersum, de advocaat die alom als sympathiek en zachtmoedig wordt beschouwd, zal op een beklemmende manier een katalysator zijn in de discussie over de grenzen van beveiliging. Zelf sprak hij nuchter over de risico’s waarvoor hij van vele kanten was gewaarschuwd. De signalen dat hij levensgevaar liep, noemde hij tegenover deze krant onvoldoende concreet en hard om zware beveiliging te accepteren.

Buurman Arend Blok vertelde woensdagmorgen dat Wiersums vrouw erg bang was. “Er reed eerder elk half uur een politiewagen door de straat, maar dat was de laatste tijd niet meer zo.”

Moeten de verschillende officieren van justitie die de grote liquidatiezaak Marengo tegen Taghi cum suis behandelen alsnog ook opgenomen worden in een beschermingsprogramma? Wat als ze dat niet willen? Moet het dan toch?

Advocaten die woensdagmorgen naar de onheilsplek waren gekomen, reageerden geschokt. Wie met dit type strafzaken bezig is, móet bescherming krijgen, werd geopperd.

Stel, de staat zou de advocaten en aanklagers zwaar laten beveiligen, moeten dan ook de rechters daaraan geloven? Journalisten die over Taghi en zijn groepering publiceren?

Áls de autoriteiten en de politiek die vragen al met ‘ja’ zouden beantwoorden, doemt meteen een nieuw levensgroot probleem op.

De best geoutilleerde Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) heeft bij lange na niet voldoende capaciteit om veel extra personen te beveiligen. Nu al kraakt de dienst in zijn voegen. Recent zijn volop nieuwe beveiligers opgeleid en aangenomen, maar dat geeft de organisatie maar beperkte slagkracht.

Een discussie op een nog hoger niveau moet worden gevoerd over de vraag wat voor rechtsstaat Nederland wil zijn.

Accepteren we, zeg, ‘Italiaanse toestanden’ waarin bijvoorbeeld na de maffiamoorden op de onderzoeksrechters Falcone en Borsellino zeer zware beveiliging is geregeld voor procesdeelnemers?

Ook bijvoorbeeld journalist Roberto Saviano, auteur van het onthullende boek Gomorrah over de maffia, leeft sinds de publicatie al decennia in extreme beveiliging.

Het is een omgang met dreiging die de meeste officieren van justitie, advocaten, rechters en journalisten niet wensen. Wat werkelijk niemand wil: de rechtsstaat om zeep helpen om de rechtsstaat te beschermen.

Dat standpunt zullen de meesten waarschijnlijk blijven innemen, zoals ook Derk Wiersum dat standpunt innam. De afschuwelijke werkelijkheid wil dat die stelligheid door zijn liquidatie zwaar op de proef wordt gesteld.

Volg alles over de liquidatie in ons blog.