Roet uit de IJtunnel wordt een bordje van fijnstof

In Rotterdam maakten ontwerper Annemarie Piscaer en architect Iris de Kievith twee jaar ge­leden al borden en bekers met fijnstof uit de stad. Met SerVies willen ze de luchtvervuiling in de drukke binnensteden tastbaar en zichtbaar maken. Ze noemen het: ‘stof om na te denken’.

Met Rotterdams fijnstof kleurden ze een servies in vijf tinten, met de viezigheid die je in de stad in 10, 25, 45, 65 of 85 jaar binnenkrijgt. Piscaer en De Kievith stoppen precies zoveel fijnstof in het glazuur als je gedurende die periode inademt. Met het roet van 25 jaar wordt een kopje okergeel, legt Piscaer uit. En na 85 jaar? “Héél zwart. Bruinzwart.”

Volgende maand trekken ze in Amsterdam eropuit om fijnstof te oogsten met 450 nieuwe mode­studenten van de HvA en omwonenden uit straten met veel vieze lucht. In de Piet Heintunnel en de IJtunnel zullen ze roet van richeltjes schrapen of wordt het met een sopje afgenomen. Daarna wordt het als glazuur meegebakken. Al zijn het, toegegeven, toch vooral de metaaldeeltjes in het stof die SerVies zijn speciale kleur geven.

Eenmaal gebakken is het servies volkomen veilig, benadrukken Piscaer en De Kievith. Wat dat betreft, is fijnstofglazuur niet anders dan het giftige kobaltoxide dat Delfts Blauw zijn kleur geeft. Maar durf je er ook van te eten? Dat is toch de vraag die zich opdringt. “Terwijl ervan eten net zo intiem is als het inademen.”

Daarom kwam Manu Hartsuyker, die bij de door luchtvervuiling ­geplaagde Valkenburgerstraat woont, op het idee om SerVies naar Amsterdam te halen. Uiteindelijk moet het leiden tot een ‘Roetontbijt’ met Amsterdamse politici op de Stopera, om hen met de neus op de feiten te drukken. “Dit is dus wat je inademt als je hier woont.”