Schiphol pakt ongezond ultrafijnstof aan, nu mét de vakbonden

Nu tekenen ze gezamenlijk voor nieuwe maatregelen om de uitstoot van ultrafijnstof in te dammen en voor onderzoek naar de gezondheidseffecten van ultrafijnstof voor personeel dat op de platforms van Schiphol werkt. 

Vliegtuigmotoren stoten, met name bij het opstarten en gasgeven, minieme roetdeeltjes uit die gevaar kunnen opleveren voor de volksgezondheid. Daarnaast rijden op de platforms van Schiphol veel dieselvoertuigen rond waarvan de motoren ook fijnstof en ultrafijnstof kunnen produceren.

Op de totale uitstoot is de rol van het vliegverkeer klein, maar de concentraties kunnen op en rond Schiphol hoog oplopen. Vorig najaar bleek uit onderzoek van TNO dat op de platforms van de luchthaven de concentratie ultrafijnstof bij het starten van straalturbines en het wegtaxiën van vliegtuigen hoog kan oplopen, tot wel 200.000 deeltjes per kubieke centimeter. Langs drukke wegen in Europese steden liggen zulke gemiddelden tussen de 10.000 tot 80.000 deeltjes per kubieke centimeter.

Alhoewel de fijnstofdeeltjes ook in de gebouwen van de luchthaven kunnen komen, lijken de gevolgen voor passagiers en bezoekers van Schiphol beperkt, omdat ze maar kort op de luchthaven zijn. 

Maar voor werknemers kunnen de gezondheidseffecten groot zijn, met name voor grondmedewerkers die in de buitenlucht werken om vliegtuigen te laden en te lossen, schoon te maken, bij te tanken of van catering te voorzien. Om vast te stellen of en welke gezondheidseffecten er zijn, is volgens TNO en het RIVM nog jaren studie nodig. In de nieuwe afspraken wordt dat onderzoek binnenkort gestart.

De vakbonden namen daar geen genoegen mee. Volgens FNV Luchtvaart staat vast dat ultrafijnstof grondmedewerkers op Schiphol ziek maakt. Zo zou bij Schipholwerkers bovengemiddeld vaak kanker, hart- en vaatziekte en longaandoeningen voorkomen.

Schiphol kondigde al eerder maatregelen aan om de uitstoot op de platforms te verminderen. Zo gaat de luchthaven versneld alle opslagplekken voor vliegtuigen van stroomaansluitingen voorzien, zodat er geen aggregaten meer gebruikt hoeven worden. Nu is ruwweg de helft van de parkeerplekken niet van ‘walstroom’ voorzien.

Ook zijn, vooralsnog op proef, twee elektrische vliegtuigtrekkers gekocht die toestellen van en naar de landingsbaan kunnen slepen, zodat deze hun motoren niet op het platform hoeven te starten. Verder is afgelopen dinsdag voor het eerst geëxperimenteerd met een methode die met een gordijn waternevel achter vliegtuigmotoren het ultrafijnstof sneller doet neerslaan.

In de loop van dit jaar wil het ultrafijnstofverbond vervolgmaatregelen aankondigen.

Ook buiten de luchthaven wordt onderzoek gedaan naar de uitstoot en mogelijke gevolgen van ultrafijnstof door vliegverkeer. Volgens het RIVM blijkt uit nieuwe berekeningen dat de bijdrage van het vliegverkeer aan de totaal gemeten hoeveelheid ultrafijnstof in Nederland 30 procent minder groot is dan eerder door de milieudienst was berekend.

Dat inzicht heeft geen gevolgen voor de metingen die het RIVM al jaren rondom Schiphol doet, onder meer bij schoolkinderen. In 2019 meldde de dienst aanwijzingen te hebben gevonden voor verhoogde gezondheidsrisico’s. Het RIVM verwacht daarover voor de zomer met nieuwe gegevens te komen.