Wethouder Simone Kukenheim (Zorg) begint met het goede nieuws: het aandeel gevaccineerde kinderen slinkt in Amsterdam niet meer. Jaren achtereen werden relatief steeds minder Amsterdamse kinderen ingeënt, maar in 2019 was er voor het eerst een heel lichte groei van het aandeel gevaccineerden te zien. 

Het slechte nieuws is dat Amsterdam nog steeds onderaan bungelt in de ranglijst van gemeenten met de laagste vaccinatiegraad. En daar moet verandering in komen, vindt Kukenheim: “Juist nu door corona het onderwerp zo hoog op de agenda staat, is het belangrijk het aantal vaccinaties te vergroten, zodat ziektes en virussen niet verder verspreid kunnen worden. Vaccineren gaat over meer dan covid.”

Wat in Amsterdam opvalt zijn de grote verschillen tussen verschillende wijken. Zo is het percentage meisjes van 14 jaar die ingeënt zijn tegen HPV – het virus dat onder andere baarmoederhalskanker kan veroorzaken – in Oud-Zuid 66, terwijl dit in Geuzenveld/Slotermeer 17 bedraagt, de laagste score in Nederland. Onder meisjes met een Marokkaanse achtergrond is de vaccinatiegraad voor HPV 10,4 procent, onder meisjes met een Turkse achtergrond 13,8 procent. Ter vergelijking: 64,7 procent van de meisjes zonder migratieachtergrond is ingeënt is tegen HPV. 

Percentage meisjes van 14 jaar dat is ingeënt tegen HPV

In heel Amsterdam is sprake van een flinke toename van het aantal HPV-vaccinaties, van 36 procent in 2018 naar 42,5 procent in 2019. Toch heeft Amsterdam als geheel nog steeds de laagste HPV-vaccinatiegraad van het land.

Het percentage jonge kinderen in Amsterdam die zijn ingeënt tegen DKTP en hepatitis B, ligt onder de minimale streefwaarde van 90. Ook hier springen de stadsdelen West en Nieuw-West er in negatieve zin uit. Volgens een jeugdarts van de GGD Amsterdam is dat niet zonder risico. “De kans op een ziekte-uitbraak neemt toe, waarbij baby’s die nog te jong zijn om gevaccineerd te worden de dupe dreigen te worden: zij zijn nog niet immuun.”

De redenen om kinderen niet te laten vaccineren zijn vaker van praktische dan van principiële aard, zo blijkt uit onderzoek. In veel gevallen wordt aangegeven dat mensen de prikafspraak vergeten zijn of dat het niet goed uitkwam, soms zien ze simpelweg de noodzaak niet. “Er is dus onvoldoende urgentie. Terwijl vaccineren niet alleen gaat om je eigen gezondheid, maar ook om die van de samenleving,” zegt Kukenheim. 

Daarom wil zij dat de gemeente naast ‘verdiepend onderzoek’ naar de beweegredenen van vaccinweigeraars, ook meer doet om mensen over de streep te trekken. Gerichte interventie noemt de wethouder dit. “Als je met ze in gesprek gaat, weet je ook wat er voor hen nodig is om kinderen wel te laten vaccineren. Soms is dat zo simpel als de locatie waar geprikt wordt te veranderen, zodat het minder reistijd oplevert. Soms kan betere communicatie en voorlichting helpen. En soms hebben mensen bezwaren van principiële op religieuze aard. Dan gaan we daarover met ze in gesprek.”

In Nederland krijgen kinderen vaccinaties tegen twaalf besmettelijke ziekten, waaronder bof, mazelen, rodehond, kinkhoest en HPV.