De eerste moderne Spelen ooit: 10-jarige deelnemer, geen vrouwen en olijftakken voor winnaars

De eerste editie van de Olympische Spelen zoals wij die nu kennen, stamt uit het jaar 1896. Ook in de oudheid werd het evenement georganiseerd, maar in het jaar 393 kwam daar een abrupt einde aan. De Spelen zouden volgens de Romeinse keizer Theodosius I een bedreiging zijn voor het Christendom. Athene was de gelukkige om na al die eeuwen weer eens de beste sporters tegenover elkaar te hebben. In totaal deden er 241 atleten mee uit veertien verschillende landen.

Fanny Blankers-Koen, Marit Bouwmeester, Inge de Bruijn... Zomaar wat Nederlandse vrouwen die thuis in de vitrinekast een gouden plak hebben liggen. Nederland deed in 1896 nog niet mee, maar ook uit de andere landen kwamen geen vrouwelijke winnaars. De Spelen in Athene waren namelijk de enige ooit waar geen vrouwelijke deelnemers werden toegelaten. Volgens Pierre de Coubertin, president van het Olympisch comité, was dat logisch. ,,Bij de Spelen moeten we het mannelijk atletisch gedrag verheerlijken, onder leiding van vrouwelijk applaus.’’

Het was Amerika boven op de eerste moderne Spelen ooit. De Amerikaanse atleten werden in totaal negen van de twaalf keer gekroond tot de besten. Bij het discuswerpen, onderdeel van het atletiek, stond de Amerikaanse kogelstoter Robert Garrett in het deelnemersveld. Garrett had echter nog nooit een discus geworpen. Eenmaal in Athene aangekomen wierp hij de discus meer dan dertig meter ver. Daarmee versloeg hij de Griekse favoriet Panagiotis Paraskevopoulos. ,,Tragisch voor de Grieken, maar grappig voor ons’’, zei Garrett na afloop.

Geen discipline was zo bruut als het zwemmen. De deelnemers werden in de Baai van Zea, in de buurt van Piraeus, ‘gegooid’ om de 100, 500 en 1200 meter vrije slag zo snel mogelijk af te leggen. Omdat de watertemperatuur rond de twaalf graden was, raakten veel sporters onderkoeld. Daar hadden de organisatoren geen medelijden mee. Zij achtten de bouw van een nieuw zwemstadion te duur en niet nodig.

De gouden medailles deden pas hun intrede in het jaar 1904. De winnaars van de eerste editie mochten een zilveren medaille mee naar huis nemen. Voor de nummers twee was een bronzen plak weggelegd. Dat was niet de enige beloning, want de beste sporters per discipline ontvingen ook nog een certificaat én olijftakken.

Ook al is het bijna 125 jaar geleden, er staat nog steeds een record sterk overeind. Dimitrios Loundras was in 1896 slechts 10 jaar en 218 dagen oud toen hij onderdeel was van de Griekse turnploeg. Met zijn team werd Loundras derde op de brug met gelijke leggers. Loundras’ naam zal voor altijd in de annalen van de Spelen gegrift staan, want de minimumleeftijd voor de huidige Spelen betreft zestien jaar.

Komende zomer zijn alle Olympische evenementen geschrapt, maar ook in 1896 sneuvelden enkele sporten. Op het programma stonden in totaal elf sporten: naast atletiek, gewichtheffen, schermen, schietsport, tennis, wielrennen, zwemmen, worstelen en turnen zou er aanvankelijk ook worden gezeild en geroeid. Het roeien ging echter niet door vanwege de harde wind, terwijl het zeilen werd afgelast omdat er te weinig goede boten waren.