Gorillaverzorgster Nicole reist Tayari en Iriki achterna naar Taiwan

Nieuwsgierig komen de gorilla’s één voor één naar buiten. Echt lekker weer om hun warme verblijf te verlaten is het niet. Maar hun verzorgster Nicole Brands heeft iets smakelijks in het oranje emmertje. Dat weten ze. ,,Een toetje”, verklaart de dierenverzorgster glimlachend. Ze gooit een handvol walnoten naar ze toe. Die worden meteen tussen de sterke kaken gekraakt en opengepeuterd.

Niet alle gorilla’s komen op de walnoten af. De groep mist Tayari en Iriki. Twee achtjarige vrouwtjes die een maand geleden zijn uitgewisseld met een dierentuin in Taiwan. Brands reist over een paar dagen naar ze toe om te kijken hoe het ze vergaat en om de introductie met een mannetjesgorilla te begeleiden. Een mooie kans die niet iedere dag voorbij komt. Ook niet voor de 37-jarige Holtense die dertien jaar geleden in vaste dienst kwam bij Apenheul. ,,Als verzorgster bij de gorilla’s. Dat vond ik best wel spannend ja. Ik vond ze groot, imposant. Maar je groeit erin. Ik zou het niet meer willen missen. Geen dag is hetzelfde, de dynamiek binnen de groep blijft intrigeren.”

Wanneer de walnoten op zijn, gaan de dieren weer op een drafje richting hun verblijf. Nicole loopt naar de keuken, waar een collega bezig is om de maaltijd voor te bereiden. Takjes met bladeren die in mei al zijn geoogst. Ze worden bewaard in een grote diepvries zodat de apen in de winter ook blad hebben. Kratten met broccoli, andijvie en gorillabrokken staan klaar om gesneden te worden. ,,Ze eten dagelijks veertig kilo aan groenten. De voedertijden zijn een contactmoment. Verder laten we de groep zoveel mogelijk in hun eigen waarde. Het blijft wild. Natuurlijk bouw je een band met ze op, ze weten precies wie je bent, maar hechten doe ik niet want ik weet dat ze op een dag misschien weggaan.”

Zoals bij Tayari en Iriki. Brands heeft de twee gorilla meisjes vanaf hun geboorte zien opgroeien. Maar om het welzijn van de groep en de populatie genetisch gezond te houden worden de apen uitgewisseld. Stichting Apenheul doet namelijk mee aan het fokprogramma EEP, European Endangered Species Programme. Zo komt het mannetje -Bao Bao- in Apenheul ook uit Taiwan. Tayari en Iriki maken straks kennis met het andere mannetje uit dezelfde groep, D’Jeeco.

Zo’n uitwisseling vergt veel voorbereidingen en overleg. Wanneer beide partijen het eens zijn worden de gorilla’s gereed gemaakt voor de uitwisseling. ,,De dierenarts komt langs voor de gezondheidscheck. Verder doen we zo min mogelijk, om geen onrust te creëren. Maar op de dag van vertrek merken ze altijd wel dat er iets staat te gebeuren.”

De apen worden verdoofd in een transportkist gelegd, komen kort erna weer bij en worden wakker vervoerd naar de luchthaven. Een expeditie die Apenheul niet vreemd is. Geregeld worden er apen op jaarbasis uitgewisseld. Eén verzorger reist mee naar Azië. Niet in het vrachtruim zoals vroeger het geval was, weet Brands, maar in een vliegtuigstoel vlak boven de apen. ,,Ze kan ze wel horen. Onderweg controleert ze constant of alles goed gaat. Er is altijd voldoende voer en drinken. En bij het horen van een vertrouwde stem zijn ze gerustgesteld. Eigenlijk gaat het nooit mis.”

In een groepsapp houdt de verzorger de thuisblijvers op de hoogte. Ook Brands kijkt in die gevallen uit naar het eerste bericht. ,,Ik leef dag en nacht met ze mee. Als je dan hoort dat alles goed is verlopen, ben je heel blij.”

Bij aankomst in de nieuwe dierentuin blijven de gorilla’s eerst een maandje in quarantaine voordat ze intrek nemen in hun verblijf. ,,En dan neem ik het met een collega over. We controleren of er geen stressvolle situaties ontstaan en observeren Tayari en Iriki. Of ze ons herkennen? Zeker. En dat doen ze na een paar jaar ook nog. Maar ze zullen niet uitbundig reageren. Dat doen gorilla’s niet.”

Brands laat Tayari en Iriki vervolgens één voor één kennis maken met het Taiwanese mannetje. Ook al weet ze dat hij het liefst de dames tegelijk wil. ,,Hij is een paar jaar alleen geweest. Maar voor de dames is het beter. De ontmoeting gaat met enorm imponerend gedrag. Zoals veel geluid en geroffel. Ook zal het mannetje een duik bovenop ze nemen en een dominante beet uitdelen. Zo weten ze dat hij de baas is. Als alles voorspoedig verloopt kan het in in één dag klaar zijn. Dan duurt het nog wel een paar weken, soms maanden voor ze echt aan elkaar gewend zijn.” Brands kan dan met een gerust hart terug naar haar groep gorilla’s in Nederland. En daar is het wachten op hopelijk het eerste babynieuws. De kers op de taart van de expeditie.