Een ernstig ongeluk op de Duitse snelweg A3 eiste afgelopen zondag twee mensenlevens. Een vrachtwagen kwam in de buurt van Frankfurt Airport met twee auto’s in botsing die op de vluchtstrook geparkeerd stonden. Een man (35) stierf ter plekke aan zijn verwondingen. Een zwaargewonde vrouw (27) overleed even later in het ziekenhuis.

Het ongeluk veroorzaakte een enorme ravage. De vluchtstrook en de rechterrijstrook lagen bezaaid met brokstukken. De opruimwerkzaamheden namen uren in beslag. Volgens de politie kwam dat omdat hulpverleners ter plaatse werden gehinderd door passerende automobilisten, die snelheid minderden om foto’s te kunnen maken. ,,Dit ramptoeristengedrag maakte het voor ons moeilijker om het verkeer om te leiden”, vertelt een woordvoerder tegen de Duitse krant Bild.

Aanwezige politieagenten sommeerden een automobilist om onmiddellijk te stoppen met filmen. ,,Omdat de persoon aanvankelijk onredelijk deed werd hij uit de auto gehaald”, bevestigt de woordvoerder. De man werd naar de plek van de crash geleid en moest onder dwang de gecrashte voertuigen van dichtbij bekijken.

Pas na een stevig gesprek werd de man zich bewust van de ernst van zijn handelen. De politie onderzoekt momenteel of hij vervolgd kan worden voor een administratief misdrijf. Een woordvoerder wijst er in de Duitse pers op dat ‘ramptoeristje spelen’ niet alleen moreel verwerpelijk is, maar ook strafbaar. In de video, die op Dumpert ruim 370.000 keer is bekeken, is te zien hoe de filmer onder begeleiding van agenten naar de plek van het ongeval wordt gebracht. Volgens de voice-over maakt de politie bij deze handeling gebruik van ‘shocktherapie’, om er zo voor te zorgen dat de automobilist zich bewust wordt van de impact die dergelijke filmpjes hebben.

De Duitse politie worstelt al jaren met ramptoeristen. Privacyschermen, boetes uitdelen of besproeien met water: helemaal niets lijkt te helpen, zo meldde het Duitse opinieblad Stern in 2019. Een Duitse agent stelde dat hij bijna dagelijks geconfronteerd wordt met zware verkeersongelukken én ramptoeristen. ,,Het stapvoets rijden langs ongevallen en dan foto’s maken is smakeloos”, zei Stefan Pfeiffer toen. ,,Stel je voor dat je zelf ernstig gewond bent en anderen filmen jou en het ongeval, om de video vervolgens te delen met vrienden of te uploaden naar Facebook. Helaas is dat nu dagelijkse praktijk.” 

Uit onderzoek van het Rode Kruis blijkt dat bijna 90 procent van de Nederlanders het niet acceptabel vindt dat omstanders gewonden filmen na een ongeluk. ,,Filmen van heftige situaties met een telefoon lijkt soms wel een soort reflex geworden. Je kunt de tijd die je gebruikt om te filmen ook inzetten om 112 te bellen en eerste hulp te verlenen, want juist dat is in die eerste minuten na een ongeluk van levensbelang”, meldde het Rode Kruis destijds.

Hoewel 88 procent vindt dat filmen na een ongeluk op straat echt niet kan, zou een derde van de ondervraagden de filmers niet vragen daarmee te stoppen. Verder stelt 68 procent dat er noodsituaties zijn waarin zij filmen door omstanders wel nuttig vinden. Beelden kunnen bijvoorbeeld dienen als bewijsvoering, bijvoorbeeld bij een misdrijf of ruzie.

De Nederlandse Politiebond pleit al langer voor hogere boetes voor het uit sensatiezucht filmen van een ongeluk. Ook het online plaatsen zou volgens de bond bestraft moeten kunnen worden. In oktober vorig jaar kwamen CDA, PvdA en GroenLinks met een wetsvoorstel om hogere boetes op te leggen aan filmers. Volgens de initiatiefnemers steken ‘omstanders zelf geen hand uit’ naar slachtoffers. ,,Behalve naar hun telefoon om het drama te fotograferen of te filmen. Dit fotograferen of filmen is op zichzelf al afkeurenswaardig, maar het publiekelijk delen van de beelden, wat in de praktijk veelvuldig voorkomt, is ronduit onacceptabel.”

Het Rode Kruis geeft lessen aan jongeren over eerste hulp bij ongelukken. Een deel van de les richt zich op de dingen die je niet moet doen, zoals filmen: