Dat auto's slecht voor de gezondheid zijn is al lang bekend. Jaarlijks sterven tussen de 6.700 tot 12.900 mensen prematuur door het decennia lang inademen van vervuilde lucht. Die zorgen voor talloze longkankergevallen, COPD en hartziekten. Bijna 7.000 volwassen en 12.400 kinderen krijgen ieder jaar chronische bronchitis.

Britse wetenschappers van de universiteit van Oxford en die van Bath hebben nu berekend wat al die vieze lucht de samenleving kost. De vervuiling ontstaat doordat stikstofdioxide en fijnstof via de uitlaat de lucht in geblazen wordt. Fijnstof ontstaat verder door slijtage van banden, remmen en de weg. 

De onderzoekers komen tot hun schatting door de medische kosten van luchtvervuiling gerelateerde ziekten zoals COPD op te tellen. Ook is aan verloren en door ziekten kwalitatief mindere levensjaren een geldbedrag verbonden.

Verder lezen na de foto

Op initiatief van Milieudefensie zijn de uitkomsten vervolgens aangepast aan Nederland. De resultaten liegen er niet om: de ruim 9 miljoen in Nederland rondrijdende auto’s en bestelwagens leveren de maatschappij 50 miljard euro gezondheidsschade op. 

Per auto betreft het 4.000 euro over de hele levensduur: veertien jaar voor een personenwagen, tien jaar voor een bestelauto. 

Bovengenoemd bedrag is een gemiddelde, met name diesels stoten véél meer giftige dampen uit. Iedere dieselwagen kost de maatschappij liefst 14.700 euro. Ze zijn daarmee verantwoordelijk voor driekwart van de gezondheidskosten, 37,3 miljard euro in totaal. 

Benzineauto's leveren ‘slechts’ 1.600 euro schade op, elektrisch auto's zijn met 900 euro per voertuig de beste keus voor de samenleving. Bestelwagens kosten zelfs 16.800 euro. Van alle 8,3 miljoen personenwagens rijden er 1,3 miljoen (16 procent) op vervuilende diesel, van de bestelwagens, vrachtwagens en bussen echter ruim 95 procent.

Volgens onderzoeker Christian Brand van Oxford University zijn de Nederlandse uitkomsten vergelijkbaar met de Britse. ,,De meeste mensen weten dat auto's schadelijke stoffen uitstoten, maar ze realiseren zich niet hoe zorgelijk dat is,” vertelt Brand vanuit Groot-Brittannië. ,,Ons onderzoek maakt dat inzichtelijk.”

Hij legt uit dat in het onderzoek de werkelijke uitstoot is meegenomen en niet de in lab-testen gemeten emissies. Die komen veel lager uit en bleken in 2015 bovendien gemanipuleerd door autofabrikanten als Volkswagen. ,,De werkelijke vervuiling is veel groter.”

De schatting is conservatief, niet alle gezondheidskosten zijn meegenomen. Ook schade aan ecosystemen en de gevolgen van Britse en Nederlandse uitstoot in het buitenland zijn niet verdisconteerd. Lucht trekt zich immers niets van grenzen aan. Schade aan monumentale panden is eveneens niet meegerekend.

Longarts In ‘t Veen, specialist in het Rotterdamse Franciscus Gasthuis, ziet de publieke opinie gelukkig langzaam keren. ,,Mede door Milieudefensie, credits voor hen,” zegt de specialist die eind vorig jaar in een brandbrief aan de Tweede Kamer maatregelen vroeg tegen vieze lucht, samen met 170 longartsen.  
,,Helaas blijft er een groep Nederlanders met enorme oogkleppen op, die het probleem niet wil zien.”

Ook Britse onderzoeker Brand ziet steeds meer aandacht voor het belang van schone lucht. ,,Luchtvervuiling geldt tegenwoordig als een ernstig maatschappelijk probleem, zeker sinds Dieselgate. Het is een beetje zoals roken in de jaren ‘80 en ‘90. Talloze lokale overheden komen nu met zero emissiezones en verbieden oudere vieze diesels.”

Zelf is hij zich door het onderzoek ook bewuster van het probleem. ,,Ik ben eigenaar van een dieselbusje, dat is de ergste categorie. De volgende keer koop ik een elektrische.”