Na crematie verdwijnt kunstheup in nieuwe auto

Aan de ene kant is Jan-Willem Gabriëls erg trots op zijn bedrijf dat metalen recyclet, die overblijven na een crematie. Aan de andere kant realiseert hij zich terdege dat wat zijn bedrijf doet voor sommigen taboe is. ,,Elke stap die we in deze branche zetten, doen we uiterst voorzichtig."

Een fabriekshal als talloze andere. Alleen liggen hier in Meppel 'producten' met een emotionele lading. Grote zakken vol kunstheupen, kunstknieën. Schroeven en spijkers en handvatten van kisten. ,,We gaan er met eerbied mee om'', zegt Gabriëls. ,,Iedereen beseft wel dat er tijdens en na een crematie dingen gebeuren, die je misschien liever niet wilt weten. Maar als je mensen uitlegt dat het zonde is en slecht voor het milieu om een kunstheup weg te gooien of onder de grond te stoppen, dan komt vaak wel begrip. Ja, wij runnen hier een bedrijf, maar wel één waar je rekening houdt met emoties. In Engeland was, toen we begonnen in 2005, bijna iedereen tegen ons werk. Tegenwoordig zijn ze boos als een crematorium de metalen onder de grond dumpt.''

De vrachtwagen van OrthoMetals rijdt heel Europa door. Zonder reclame, onherkenbaar. ,,Je wilt niet aankomen bij een crematorium waar een dienst is en waar mensen kunnen zien dat we containers met metalen inladen.''

Nederlandse crematoria worden één à twee keer per jaar bezocht. Een crematorium met zo'n 2.000 crematies per jaar, heeft 4 à 5 containers van 140 liter nodig voor de metalen. Die worden vervolgens naar Meppel gebracht. Daar sorteren machines en mensen de metalen waarna die worden geleverd aan smelterijen. Het materiaal wordt onder andere ingezet in de auto- en luchtvaartindustrie.

Of het luguber werk is? ,,Nee, dat niet'', stelt Gabriëls. ,,We doen ons werk met respect, maar we kunnen natuurlijk ook niet elke kunstheup met fluwelen handschoenen behandelen. Het is wel een bedrijf.''

Benieuwd
De vader van Gabriëls begon het bedrijf in 1997 met Ruud Verberne. OrthoMetals is nog steeds het enige bedrijf in de wereld dat zich uitsluitend richt op metalen afkomstig van crematoria. ,,Mijn vader was begin jaren 90 benieuwd wat er met een kunstheup zou gebeuren na een crematie. Hij ontdekte dat er niets met al dat metaal werd gedaan, terwijl het wel waarde heeft. Daar is dit bedrijf uit voortgekomen.''

Onlangs werd de directeur gebeld door een Belg die een kunstheup te koop aanbood. ,,Hij dacht dat die duizenden euro's waard was. Een operatie waarbij je zo'n nieuwe heup krijgt, is namelijk duur. Maar zo werkt het niet. Je betaalt vooral voor de chirurgische ingreep, niet voor het metaal. Dat is na omsmelten bijna niets meer waard. In dit geval zo'n 20 cent."

Kunnen Nederlanders überhaupt een prothese terugvragen na crematie? ,,Bij sommige crematoria kan dat, bij andere niet. Maar wat kun je er daarna mee?''

De mededirecteur heeft ook goed over zijn eigen dood nagedacht. ,,Of ik zelf gecremeerd wil worden? Dat is bedrijfsbeleid...'' Heel soms komt de dood ook in Meppel dichtbij. De vader van Gabriëls overleed enkele jaren geleden al op 64-jarige leeftijd. ,,Hij heeft bewust een kist laten maken zonder metalen. Zodat hij niet bij ons bedrijf zou belanden...''