Ongeluk met een zelfrijdende auto: wie is er verantwoordelijk?
VideoNooit meer zelf sturen én een verkeer zonder ongelukken! Het ideaal van de zelfrijdende auto klinkt als twee futuristische vliegen in één klap. Google, Tesla en Uber zijn afzonderlijk experimenten gestart om dit te realiseren. De grote vraag is: wie is verantwoordelijk als een zelfrijdende auto een ongeluk maakt? Chauffeur, monteur of auto? Dr. Merel Noorman (Tilburg University) geeft antwoord in een nieuw college van Universiteit van Nederland*.
Het project om auto’s autonoom te laten rijden is ooit begonnen in de hoop het verkeer veiliger te maken. Lange tijd leek het de goede kant op te gaan. Zo was Tesla al snel in staat auto’s zelfstandig binnen de lijnen te houden of een noodstop te laten maken. Dit ‘Autopilot’ systeem is bedoeld als assisterende functie voor de menselijke bestuurder. Uit experimenten van Google, Tesla en Uber bleek dat zelfrijdende auto’s steeds minder ingrepen van hun menselijke bestuurder nodig hadden om foutloos te rijden. Autonoom rijdende auto’s leken binnen handbereik.
De auto’s kunnen autonoom rijden dankzij allerlei sensoren en meetapparatuur waarmee ze door het verkeer navigeren, legt Noorman uit. Ze draaien op computersystemen die zich kunnen aanpassen aan situaties. Het systeem leert van eerdere ervaringen en past zijn rijstijl hierop aan. Onmisbaar, volgens Noorman, want het systeem moet in staat zijn om op onvoorspelbare situaties te reageren. Denk aan willekeurig afslaande mensen, overstekende kinderen of gaten in de weg.
Onderzoek
De afgelopen jaren is echter gebleken dat zelfrijdende auto’s niet veilig genoeg zijn. Er zijn meerdere ongelukken gebeurd waarvan enkele zelfs met dodelijke afloop. Zo overleed een Tesla-bestuurder nadat zijn auto achterop een vrachtwagen klapte. Google heeft haar onderzoek vanwege tegenvallende resultaten even ‘on hold’ gezet en Uber stopte zelfs volledig met experimenteren nadat een van hun prototypen een overstekende vrouw doodreed. In Nederland is de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) momenteel bezig met een onderzoek naar de veiligheid op basis van een aantal incidenten.
Behalve veiligheid, is ook de daaruit volgende verantwoordelijkheid een heet hangijzer als het gaat om zelfrijdende auto’s. Want stel dat jij straks rustig in de auto een krantje leest en jouw volledig autonome auto maakt een ongeluk. Wie is dan verantwoordelijk? Een bestuurder is er niet meer om de schuld te geven terwijl het zelflerende systeem het onmogelijk maakt om te achterhalen waarom bepaalde beslissingen genomen zijn. Oftewel, de schuld kan niet herleid worden tot één programmeur of monteur.
Gedeelde schuld
De auto de schuld geven kan ook niet: deze heeft immers geen eigen wil. Noorman vindt dat autonoom rijdende auto’s dan ook onder de verantwoordelijkheid van mensen moeten vallen. De vraag is alleen: wie precies? Volgens haar is het vaak een opeenstapeling van kleine foutjes gemaakt door meerdere mensen. Dus kunnen ook meerdere mensen schuld hebben. ,,Daarom is het van belang per type fout aan te geven wie verantwoordelijk is, dat kunnen dus ook meerdere mensen zijn. Zo’n systeem zijn we al gewend bij vliegtuigen”, zegt Noorman: ,,Bij vliegtuigrampen wordt de piloot ook niet direct als enige schuldige aangewezen. Daar wordt de schuld juist gedeeld door alle betrokkenen.”
Kortom, als de technologie van de zelfrijdende auto er ooit komt, is het duidelijk dat we eerst een antwoord moeten hebben op de vraag wie wanneer waar verantwoordelijk voor is. Pas dan kunnen we met een gerust hart de krant lezen achter het stuur.
*Dit is een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland.
De Universiteit van Nederland heeft ook een podcast. Vind afleveringen terug op Spotify (http://bit.do/UvNL-Spotify) en iTunes (http://bit.do/UvNL-iTunes).
Bekijk hieronder meer college’s van Universiteit van Nederland
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
VRAAG & ANTWOORD
‘Mag je autorijden met een koptelefoon op?’
‘Ik zie steeds meer mensen met een koptelefoon op achter het stuur van hun auto zitten’, schrijft lezer Hendrik de Groot in de wekelijkse vraag & antwoord-rubriek van onze autoredactie. ‘Ik heb het idee dat deze mensen de geluiden van buitenaf missen en daardoor niet goed kunnen reageren bij noodsituaties. Is dit niet verboden?’ -
PREMIUMmantelzorg
‘Ik heb het idee dat ze het op mijn werk zien alsof ik twee extra vrije dagen heb’
Werk combineren met de zorg voor een van je ouders of kind, veel Nederlanders doen het. Makkelijk is het allesbehalve. 10 procent van de werkende mantelzorgers denkt na over stoppen met werken. Wat kun je doen om het vol te houden? -
Benzine in Duitsland vanaf volgende week 50 cent per liter goedkoper dan in Nederland
Duitsland voert op 1 juni een accijnsverlaging door, waardoor een liter Euro 95 dan 1,72 euro kost. Dat is bijna vijftig cent minder dan in Nederland. Ten opzichte van de Nederlandse adviesprijs bedraagt het verschil zelfs meer dan 60 cent. -
De zin en onzin van een digitaal notitieblok
Ze duiken steeds vaker op, digitale notitieblokken: tablets puur om aantekeningen op te maken. Waarom kan dit handiger zijn dan pen en papier? -
Volledig geautomatiseerde taxi's van Mercedes gaan volgend jaar de weg op
In de Amerikaanse stad San José gaan eind volgend jaar volledig geautomatiseerde taxi's van Mercedes de weg op. De voertuigen brengen de passagiers naar hun bestemming, zonder dat er een mens aan te pas komt.
-
VIDEO
Nederlanders willen geen zelfrijdende auto
De zelfrijdende auto komt eraan, maar willen we dat wel? Driekwart van de automobilisten is voorlopig niet bereid het stuur los te laten, blijkt uit onderzoek van elektronicafabrikant Bosch. -
VIDEO
Scheuren in een zelfrijdende Maserati in Helmond
HELMOND - Drie liter motorinhoud, 350 pk en het karakteristieke gebrul van de uitlaat. Op de Automotive Campus in Helmond reden donderdag twee deels zelfrijdende modellen van Maserati rond: de Levante. Aan het stuur zaten onder meer zes lezers van het ED, die een proefritje mochten maken. -
PREMIUM
Bijna doodgereden motorrijder belandt op intensive care van bloedeigen zoon: ‘Stond me al op te wachten’
Zat vrachtwagenchauffeur Jonathan den H. uit Goudswaard op zijn mobiele telefoon toen hij op de N217 een motorrijder voor hem lanceerde? Of keek de trucker slechts twee seconden naar een metertje op zijn dashboard en doemde er toen plots een file voor hem op waardoor een botsing met zijn voorganger onvermijdelijk was? Die vraag stond donderdag centraal in de rechtszaak tegen de 24-jarige verdachte.