Reddingspoging voor de Franse auto-industrie

De fabriekswerkers stonden netjes in de rij, buiten naast de parkeerplaats. De meesten droegen mondkapjes en iedereen moest zich verzamelen achter dranghekken. Daarna mochten ze één voor één - op 1 meter afstand van elkaar - voor het eerst in twee maanden weer naar binnen, in 'hun' Peugeot- en Citroën-fabriek in Chartres-de-Bretagne, in West-Frankrijk.

Het was een gebeurtenis die breed werd uitgemeten in de Franse pers. Want de fabriek is 'beroemd'. Op de immense productiesite rolden tot voor kort zo'n vijfhonderd auto's per dag van de band. De werknemers maakten ooit de beroemde Mehari's en Dyane's.

Maar in maart van dit jaar veranderde die heldenrol in een onbetekenend figurantenrolletje. De volledige autoproductie in Chartres-de-Bretagne kwam stil te liggen. Alle fabriekshallen bleven leeg vanwege corona en het besmettingsgevaar. Pas vorige week, na twee maanden sluiting, mochten de eerste kleine groepjes werknemers weer naar binnen. Alleen als ze dat zelf ook wilden: niemand werd gedwongen. ,,Sommigen nemen het besmettingsgevaar serieus, anderen niet'', liet vakbond CFE-CGC weten. ,,Sommige werknemers zijn bang en anderen niet.''

De directie stelde strenge hygiëneregels op. Er kwam een protocol met zo'n honderd maatregelen: nieuwe werktijden, aangepaste douches en toiletten, temperatuurmetingen bij het personeel. ,,Alleen als we veilig werken, kunnen we hier geleidelijk weer beginnen met het maken van de Citroën C5 Aircross en de Peugeot 5008'', vertelde directeur Stéphane Gélas.

De auto-industrie is net als veel andere sectoren hard geraakt door de coronacrisis. In Frankrijk telt deze tak extra zwaar mee. Met merken als Peugeot, Citroën en Renault heeft het land drie wereldspelers in huis. Er werken zo'n 400.000 Fransen in de auto-industrie en nog eens 500.000 mensen in gerelateerde bedrijven zoals leveranciers en dienstverleners. De jaaromzet bedraagt zo'n 155 miljard euro per jaar.

En toen kwam corona. De verkoop van auto's stortte in: in april alleen al met 89 procent. Uit onderzoek van branchevereniging CNPA blijkt dat voor 30 procent van de bedrijven in de Franse autobranche faillissement dreigt. ,,In totaal staan zo'n 40.000 tot 50.000 banen op de tocht.''

Op dit moment is de voorraad onverkochte auto's in Frankrijk gegroeid tot 400.000 stuks met een waarde van 10 miljard euro. Geen boterberg, geen melkplas, maar parkeerplaatsen vol metaal.

,,De markt is razendsnel ingestort'', zegt Maxime Lemerle, econoom en onderzoeker bij kredietverzekeraar Euler Hermes. ,,De quarantainemaatregelen zorgden ervoor dat mensen hun huizen niet meer uitkwamen. Dus er werden geen auto's gekocht, auto's werden niet gerepareerd, er werd niet meer getankt en er werden geen auto's meer gehuurd. Echt de complete sector is getroffen.''

PSA, het moederbedrijf van Peugeot en Citroën, stuurde de afgelopen maanden 90 procent van zijn werknemers in Europa naar huis. In het eerste kwartaal duikelde de omzet met 15 procent. Het bedrijf zegt nog geen overheidssteun nodig te hebben, maar de verwachtingen voor heel 2020 zijn flink naar beneden bijgesteld.

Renault boekte in 2019 voor het eerst in z'n geschiedenis verlies. De verdenkingen van corruptie tegen topman Carlos Ghosn zorgden voor veel imagoschade. Dus het bedrijf was al flink aan het worstelen toen corona zich verspreidde. Er is nu een lening in de maak van 5 miljard euro, gegarandeerd door de Franse staat. Maar die laat op zich wachten omdat er spanningen zijn tussen Renault en de Franse regering. De Franse pers meldde dat Renault een aantal van z'n fabrieken in Frankrijk wil sluiten. Dat was tegen het zere been van de regering-Macron die juist de economie, de bedrijven én de werkgelegenheid wil redden.

,,Voor ons is het een eis dat fabrieken in Frankrijk open blijven'', zei premier Édouard Philippe. ,,Krijgen we de belofte dat elektrische auto's straks nog steeds in Frankrijk worden gemaakt?'', vroeg minister van Economische Zaken Bruno Le Maire. Premier Philippe deed er nog een nationaal schepje bovenop: ,,Renault mag dan wel een multinational zijn, maar het blijft een Frans automerk.''

Ondertussen is het wachten op een groot reddingsplan dat de Franse regering heeft opgesteld voor de autosector. Franse media melden dat president Macron dat vandaag hoogstpersoonlijk gaat presenteren.

,,We hebben al een plan voor de toerismesector, de president komt nu met een plan voor de autosector en in juni komt er ook een plan voor de luchtvaart'', kondigde minister Le Maire aan in dagblad Le Figaro. Volgens bronnen rond het Élysée wil de regering op drie pijlers mikken. Het zal gaan over het behoud van fabrieken in Frankrijk, over de concurrentiekracht van de drie grote Franse merken en over de consumenten.

,,We willen de vraag naar koopauto's stimuleren'', vertelde een ingewijde aan dagblad Le Parisien. ,,Particulieren moeten met premies aangemoedigd worden om hun auto in te wisselen voor een nieuw exemplaar dat milieuvriendelijker is.''

President Macron zou bestaande premies willen verhogen en die ook willen inzetten voor méér autotypes dan alleen de allerschoonste. Die laatste stap werd vooraf al verwelkomd door branchevereniging CNPA. ,,Als we de complete sector er weer bovenop willen helpen, redden we het niet als we alleen de verkoop van elektrische en hybride auto's steunen.''

Econoom Maxime Lemerle benadrukt dat er méér nodig is dan consumenten met premies een steuntje in de rug geven. ,,De Fransen moeten ook weer vertrouwen krijgen in de economie als geheel én in de toekomst. Een nieuwe auto kopen van 25.000 tot 30.000 euro is een grote uitgave. Als mensen twijfelen over de toekomst, doen ze zo'n aankoop niet. Dus er is ook macro-economisch beleid nodig.''

Bovendien is het een absolute vereiste, zegt de onderzoeker van Euler Hermes, dat niet alleen de vraag wordt gestimuleerd maar ook de aanbodkant wordt geholpen. ,,Denk aan die kleine bedrijven in de autosector: dienstverleners, benzinepomphouders, reparateurs, verhuurbedrijven. Dat zijn niet van die grote jongens als PSA en Renault die alle aandacht krijgen, maar ze staan wel te springen om hulp. Juist voor die kleinere bedrijven is overleven héél moeilijk als je gewoon geen omzet boekt.''