Yusuf Dagdelen (links) en Bunyamin Ozefe in de lege moskee in Bergen op Zoom. © Pix4Profs/René Schotanus

De moskee is leeg, corona heeft forse impact op Ramadan: ‘het is een bizarre tijd’

BERGEN OP ZOOM - Hij laat foto’s zien op zijn telefoon. Honderden mannen. Verzameld in de Turkse Ulu-moskee aan de Van Heelulaan in Bergen op Zoom. Dat is het normale beeld. Nu is het gebouw leeg. En staan bestuursleden Yusuf Dagdelen en Bunyamin Ozefe verloren in de gebedsruimte. ,,Het is een bizarre tijd.”

Jan van de Kasteele 16-05-20, 14:14 Bron: BN DeStem

De Ramadan, de periode van vasten, nadert zijn einde. Volgende week zaterdag is de laatste dag. Maar deze Ramadan is anders dan ie ooit was en drukt zwaar. Niet alleen door het vasten, maar vooral door corona. ,,Dit zullen we ons altijd blijven herinneren”, voorspelt Ozefe. ,,Dit heeft veel impact.”

Enorm gemis

Gezamenlijk bidden, samen eten, gewoon een praatje maken als moskeegangers onder mekaar? Niks ervan. Ieder heeft nu zijn eigen Ramadan. Thuis. Familie zien ze amper, kennissen al helemaal niet. En dat staat volkomen haaks op deze altijd al bijzondere periode in het jaar van de moslims in Bergen op Zoom en waar ook.

,,Tijdens de Ramadan komen we normaal elke dag samen in de moskee. Voor het avondgebed bijvoorbeeld. Dan is het erg druk. Elke dag weer. Te vergelijken met het vrijdagmiddaggebed. Maar nu kan dat niet. En dat missen onze mensen heel erg”, vertellen beide bestuursleden.

Gestresst

Dit blijven we ons herinneren
Bunyamin Ozefe, Ulu-moskee

Weten de jonge gelovigen zich nog wel aan de situatie aan te passen, hoe vreemd die ook is, met name de oudere gelovigen worstelen erg met de manier waarop de Ramadan nu verloopt. ,,Ze raken er gestresst van. Ze kunnen niet met elkaar praten nu. Hun ervaringen delen. Dit speelt bij hen veel meer dan bij de jongeren. Wij hebben ons werk, onze afleiding.”

Want voor de ouderen is de dagelijkse gang naar de moskee een uitje. Ze wandelen er heen of pakken fiets of auto. Nu zitten ze opgesloten thuis. En vooral de mensen die op appartement wonen hebben het zwaar. Ze komen amper buiten, hebben weinig lichaamsbeweging. ,,Ze durven niet eens een wandelingetje te maken. En daardoor krijgen ze van het vele thuiszitten zelfs lichamelijke klachten.”

De deur blijft dicht

Sommige ouderen openen de deur niet eens voor ons
Yusuf Dagdelen, Ulu-moskee

Het bestuur van de moskee merkte dat op. Besloot om langs de mensen te gaan. Maar de angst voor corona zit er goed in. ,,Sommigen openen niet eens de deur voor ons, terwijl we toch keurig mondkapjes op hadden gedaan.” In een hoekje van de moskee zit als we er op bezoek zijn buiten een wat oudere man. Te bidden. ,,Hij komt regelmatig.” En ontsnapt wel aan het thuiszitten. Maar hij is een uitzondering.

Veel gelovigen zijn gewend om als ze de moskee bezoeken de imam aan te klampen in het voorbijgaan. Even een probleem aan de kaak te stellen, wat vragen. Dat valt niet op, gaat spelenderwijs. En ook dat is nu weggevallen, weten Dagdelen en Ozefe. En verhoogt de stress. ,,Mensen vragen ons voortdurend wanneer de moskee opengaat.”

Imam online

Inmiddels is de imam wel online te volgen. Iets wat de ouderen tot nu toe amper deden. Maar dat verandert snel. Steeds meer gelovigen haken aan via sociale media zoals Facebook. ,,We zien het aantal volgers snel stijgen.” Jongere familieleden zorgen dat vader, moeder, opa, oma toch betrokken blijven op deze manier.

De gelovigen kijken uit naar het einde van de Ramadan. Maar wat altijd een feest is, wordt ook nu volslagen anders dan anders. Niet samen eten, niet massaal naar de moskee. Maar ingetogen thuis. ,,Het wordt een heel sober feest”, denken we.

Wat is Ramadan?

Ramadan is de negende maand in de islamitische kalender. Het vasten duurt van zonsopgang tot zonsondergang. Het vasten stopt ’s avonds met een kort gebed, een glas water of melk en een dadel. De dadelboom wordt vaak genoemd in de Koran en ook de profeet verbrak zo zijn vasten.

Na het vasten volgt de ‘iftar’, oftewel een maaltijd. Het vasten tijdens de ramadan is een van de vijf zuilen of religieuze verplichtingen van de islam. De laatste dag van de ramadan breekt ‘Eid el-Fitr’ aan (‘het feest van het vasten verbreken’). In het Nederlands wordt de feestdag ook wel Suikerfeest genoemd.

De moslim ziet het vasten als een vorm van zuivering van de ziel en gehoorzaamheid aan God. Het vasten laat voelen hoe het is om honger te hebben en helpt daarmee empathie voor minderbedeelden te ontwikkelen.