11 miljoen door Nederland gekochte coronavaccins terug naar tekentafel: ‘Tegenvaller’
UPDATEDe farmaceuten Sanofi en GlaxoSmithKline (GSK) hebben een tegenvaller te verwerken gekregen bij de ontwikkeling van hun coronavaccin. De resultaten van het vaccin bij oudere patiënten zijn minder goed dan gehoopt. Daardoor moet het vaccin terug naar de tekentafel. Het zal op zijn vroegst pas eind 2021 beschikbaar komen, veel later dan gedacht.
Het heeft niet direct gevolgen voor Nederland, dat maximaal 11,7 miljoen van de Sanofi-vaccins heeft besteld. Dit soort vertraging was ‘ingecalculeerd’, zegt minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid. ,,Juist daarom hadden we zo’n brede vaccinportfolio opgebouwd.” Het kabinet heeft bijna 60 miljoen vaccins aangekocht die van zes verschillende producenten komen.
Nederland heeft met Sanofi-GSK bovendien een ander contract gesloten dan met de vijf andere farmaceuten. Omdat Sanofi het minst ver is in de ontwikkeling, hoeft pas op het moment dat er definitieve resultaten zijn, besloten te worden hoeveel doses er definitief worden afgenomen.
Zwakke immuunreactie
Het Sanofi-vaccin zorgt bij volwassenen in de leeftijd van 18 tot 49 jaar voor een immuunreactie die overeenkomt met die van patiënten die zijn hersteld van Covid-19, zeggen de farmaceuten. Bij oudere mensen is die immuunreactie alleen veel zwakker. Dat komt volgens de bedrijven waarschijnlijk omdat de concentratie van het middel dat de afweerreactie moet opwekken, het zogenoemde antigeen, te laag is.
De teleurstellende resultaten zijn de uitkomst van de zogeheten fase 1/2-studie. Bij deze studie, waaraan 440 mensen in de Verenigde Staten deelnamen, werd gekeken of het vaccin een immuunreactie opwekt en veilig is. Of een vaccin vervolgens ook daadwerkelijk bescherming geeft tegen het coronavirus wordt pas in de grote fase 3-studie onder tienduizenden proefpersonen onderzocht. Zover waren Sanofi en GSK nog niet.
Nieuwe testen
De twee farmaceuten hopen nu in februari 2021 te beginnen met nieuwe testen, met een aangepaste versie van het vaccin die inmiddels al getest is op apen. In het tweede kwartaal van 2021 zou met de fase 3-studie kunnen worden begonnen. Daarbij zal het middel van Sanofi en GSK ook vergeleken worden met een goedgekeurd coronavaccin.
Als deze testen positief uitvallen, kan in de tweede helft van volgend jaar goedkeuring aangevraagd worden bij autoriteiten. Dat zorgt dan wel voor een vertraging bij het op de markt brengen tot het vierde kwartaal van 2021, terwijl hier eerder op medio volgend jaar werd gemikt.
Voor het kandidaat-vaccin maakt Sanofi gebruik van een eiwittechnologie die de farmaceut ook gebruikt voor zijn griepprik, gecombineerd met stoffen van GSK die de immuunreactie van het lichaam verbeteren. Sanofi werkt ook nog aan een ander vaccin op basis van de hypermoderne mRNA-techniek (net als Pfizer en Moderna), GSK is betrokken bij de ontwikkeling van een aantal andere coronavaccins.
Open en eerlijk
Ook Ger Rijkers, immunoloog bij het Roosevelt University College in Middelburg, noemt het nieuws over het Sanofi-vaccin ‘een tegenvaller’. ,,Ze moeten zo'n beetje terug naar de tekentafel. Maar tegelijk is het wel positief dat de farmaceut er zelf open over is en eerlijk zegt: ‘Wij vinden het niet goed genoeg.’”
Dat in de nieuwe tests onder grote groepen mensen de controlegroep een ander coronavaccin krijgt in plaats van een placebomedicijn, is ook goed nieuws, vindt Rijkers. ,,Je kunt je afvragen hoe ethisch het is om proefpersonen nog een nepmedicijn te geven, als er al vaccins zijn waarvan bekend is dat ze werken, zoals dat van Pfizer.”
Helemaal afschrijven doet de immunoloog het tegenvallende vaccin van de Frans-Britse combinatie overigens nog niet. ,,Het geeft een immuunreactie bij jongeren en de farmaceut meldt bovendien dat het verspreiding van het virus remt. Daardoor zou het voor jongeren nog wel geschikt kunnen zijn.”
Eindstreep
Nederland verwachtte in het derde kwartaal 5,85 miljoen doses van het Sanofi-GSK-vaccin en nog eens eenzelfde hoeveelheid in het vierde kwartaal. Het kabinet hield al een slag om de arm omdat - anders dan de vaccins van Pfizer, Moderna en AstraZeneca - de onderzoeken onder grote groepen mensen nog moesten beginnen. Het zou daarom ook nog kunnen dat het Sanofi-vaccin niet alleen vertraagd is, maar helemaal de eindstreep niet haalt.
In totaal heeft Nederland 57,7 miljoen vaccins ingekocht van zes verschillende farmaceuten. Rekening houdend met dat van verschillende vaccins twee prikken nodig zijn, zijn er nog steeds méér besteld dan er nodig zullen zijn. Ook zonder Sanofi-GSK zijn er genoeg vaccins om heel Nederland volgend jaar te beschermen, mits de andere vaccins wél werken en tijdig geleverd kunnen worden.
Sanofi en GSK hebben de capaciteit om jaarlijks 1 miljard doses van het vaccin te maken, zo werd eerder bekend. ,,We zijn teleurgesteld, maar onze besluiten worden altijd bepaald door wetenschap en data. We blijven vertrouwen hebben en zijn toegewijd om een veilig en doeltreffend coronavaccin te leveren”, zegt Thomas Triomphe, de CEO van Sanofi.
Antistoffen bij ouderen
Overigens wordt ook nog van het AstraZeneca-vaccin nog verder onderzocht hoe goed het ouderen beschermt, maar dat vaccin is al wel op grote groepen mensen getest. AstraZeneca heeft al aangetoond dat het coronavaccin dat het ontwikkeld heeft (een deel van de) mensen bescherming biedt.
Sanofi is nog niet zover. Dat heeft alleen vastgesteld hoeveel procent van de mensen antistoffen tegen corona opbouwen door het vaccin. Dat percentage lag bij mensen van 18 tot 49 (89,6 procent) stukken hoger dan bij mensen boven de zestig (62,5 procent). Dat zou betekenen dat het vaccin bij bijna 40 procent van de ouderen sowieso niet zou werken.
Bekijk al onze video's over coronavaccins in deze playlist.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
column33
Litteken op mijn been herinnert mij nog aan de woorden van de arts: smeer je in of blijf uit de zon
Debby Gerritsen schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt. -
PREMIUMVIDEO
Gezonde Nederlanders onder de zestig mogelijk al voor de zomer gevaccineerd
Mogelijk komen ook gezonde Nederlanders al vóór de zomer in aanmerking voor een coronavaccin. Zeker is dat nog niet. ,,Eerst moeten alle zes de vaccins die we gekocht hebben de eindstreep nog halen.” -
PREMIUM
Kies de regenton die bij jou past en laat die regen maar komen
Planten water geven, ramen lappen en zelfs de wc doorspoelen: je kunt een hoop doen met regenwater. Maar dan moet je het wel eerst opvangen. Een regenton biedt de oplossing. -
Koken & Eten
Bramen uit de natuur plukken? Hier moet je op letten voor je begint
In augustus en september is het bramenseizoen, wat betekent dat je ze weer in overvloed in de natuur kunt vinden. Sommige mensen gaan er dan ook op uit om ze te plukken. Maar kun je dit zonder risico’s doen? Hier moet je eerst even op letten voordat je aan het plukken slaat. -
met video
Al 75 dagen op rij recordwarm, en we zijn er nog niet
Het is al 75 dagen op rij warm in het Limburgse Arcen. Sinds 2 juni steeg het kwik in de Noord-Limburgse plaats elke dag naar ten minste twintig graden. ,,Een bijzondere recordreeks. Ook het zomerrecord komt in beeld’’, aldus meteoroloog Wilfred Janssen van Weerplaza.
-
Boetegevaar voor SUV's en Tesla-rijders in Duitsland
Eigenaren van een SUV en sommige Tesla-modellen lopen in Duitsland het risico op een bekeuring. Ze zijn bij wegversmallingen in overtreding als ze op de linkerbaan rijden. -
PREMIUMdierenmens
Na twintig jaar zijn deze flamingo's eindelijk weer aan het broeden: ‘Ze kwamen maar niet in de stemming’
In de rubriek Dierenmens schrijft Annemarie Haverkamp over dieren met een verhaal. Deze week: bij de flamingo's van Diergaarde Blijdorp zit de stemming er eindelijk weer in: er worden eieren gelegd. -
Coronavirus
LIVE | Na lockdown in Duitsland kan Nederland niet achterblijven
Nu Duitsland heeft besloten dat vanaf woensdag een lockdown geldt in dat land, kan Nederland niet achterblijven en zijn aanvullende maatregelen nodig. Dat stelt Hubert Bruls, de voorzitter van het Veiligheidsberaad. ,,Het is mijns inziens onvermijdelijk dat we ons in Nederland ook bezinnen op aanvullende maatregelen. Het verschil met Duitsland wordt anders te groot”, aldus Bruls, die ook burgemeester is van Nijmegen. Ook vandaag houden we je live op de hoogte van het coronanieuws. Lees hier het vorige liveblog terug.