Aanklaagster tabaksindustrie Lia Breed (68) overleden

Lia zat de laatste jaren van haar leven in een rolstoel; meer dan drie stappen zetten lukte niet meer. Ze had nog een longcapaciteit van 23 procent. Een dag voor haar dood drukte Lia haar arts op het hart om door te gaan met de strijd tegen tabak en om de ziekte COPD meer bekendheid te geven. Longarts in het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk en mede-oprichter Stichting Rookpreventie Jeugd, Pauline Dekker, heeft beloofd dat te doen. Als arts mag ze normaal gesproken niet over haar patiënten praten, maar op nadrukkelijk verzoek van Lia maakt ze een uitzondering. 

Lia was zeer teleurgesteld toen duidelijk werd dat de rechtszaak, aangespannen samen met een aantal Nederlandse ziekenhuizen, het longfonds en verslavingszorg, niet doorging.  Dekker: ,,Het OM zei dat roken een eigen keuze is en dat de tabaksindustrie niets illegaals doet. Het hooggerechtshof erkende gelukkig wel dat een sigaret een  verslavend en verwerpelijk product is. Het hof adviseerde ons  in bedekte termen om naar de overheid te stappen. Nationaal willen we daar misschien een zaak van maken. En we zijn met de EU in gesprek om de controle strenger te maken op hoeveel schadelijke stoffen er in een sigaret zitten.’’ 

In filtersigaretten zitten gaatjes, waardoor bij een meting minder schadelijke stoffen gemeten worden dan daadwerkelijk in je lichaam terechtkomen wanneer met je vingers en mond deze gaatjes dichtdrukken. Volgens Dekker gaat het om twee tot vierentwintig keer zoveel schadelijke stoffen, waardoor de nationale en Europese maxima overschreden worden. 

Anne Marie van Veen deed als eerste aangifte tegen de tabaksindustrie, in 2016. Ze lijdt aan uitgezaaide longkanker. De ziekte waar Lia aan is gestorven, is minder bekend. COPD is een chronische longziekte, veroorzaakt door roken; 1 op de 5 rokers krijgt het. Door het roken van tabak lost longweefsel op. 

Volgens Dekker is de ziekte slopend. ,,Je hebt steeds minder adem, wordt sneller benauwd. Eerst pas je je leven aan; je gaat trappen vermijden, pakt de auto in plaats van de fiets. Op het moment dat mensen bij de longarts komen is de longcapaciteit vaak al gehalveerd. Dan worden de dagelijkse dingen al te vermoeiend: op een gegeven moment kost jezelf aankleden of wassen al te veel energie. Oftewel: de meeste mensen met COPD komen niet meer buiten. De ziekte is daardoor ook onzichtbaar.’’ 

Dekker: ,,Het is tragisch dat  een verslaving die je opdoet in je jeugd, je later zo ziek kan maken. Nu nog beginnen er jongeren met roken. Er is zo veel leed in de wereld waar we (nog) niets aan kunnen doen. Dit is vermijdbaar leed. Daarom moeten we door.’’