Bittere armoede voor kinderen van 'illegale' ouders

Dat stelt de Kinderombudsman in het rapport 'Nederlandse kinderen ontkoppeld' dat vandaag verschijnt. ,,Het zijn Nederlandse kinderen die opgroeien in bittere armoede. Ze worden achtergesteld ten opzichte van kinderen met ouders die wel in Nederland mogen wonen. Dit kan niet en dit mag niet'', zegt Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer.

Volgens het Kinderrechtenverdrag hebben kinderen het recht om op te groeien in een gezin waar genoeg geld is om van te leven. De Kinderombudsvrouw en haar lokale collega's in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag kwamen tijdens hun onderzoek gezinnen met kinderen tegen waar 's avonds geen warm eten is of die 'van adres naar adres zwerven'.

Soms zit de armoede in kleine dingen. ,,Ik sprak een jongen die thuis niet durfde te vertellen dat zijn fiets kapot was. Hij wist dat zijn ouders geen geld hebben voor de reparatie. Die jongen is een half jaar met één trapper naar school gereden'', zegt Kalverboer.

Dergelijke situaties ontstaan als één ouder niet langer asiel krijgt en de rest van het gezin wel, of als een verblijfsgunning wordt ingetrokken omdat iemand geen werk meer heeft. Kalverboer: ,,Toen we ons hierin verdiepten, dacht ik: wát een regelingen en wát een verschillende situaties.''

De gemene deler is dat de kinderen zelf rechtmatig in Nederland verblijven, maar een van hun ouders niet. Daarom mag die ouder niet langer in Nederland werken en heeft hij of zij ook geen recht op een bijstandsuitkering. ,,In een eenoudergezin kan de ouder het gezin dus niet onderhouden'', aldus het rapport.

Maar ook in een gezin waarin beide ouders bij elkaar zijn en er één geen verblijfsvergunning heeft, ontstaat er een financieel probleem als de andere partner zonder werk komt te zitten. Door de Koppelingswet, die het recht op voorzieningen koppelt aan het recht op verblijf, heeft het hele gezin dan geen recht op zorg- en huurtoeslag. De 'legale' ouder heeft maar recht op 50 procent van de normale bijstandsuitkering.

De ombudsinstellingen kennen 'een tiental concrete zaken', maar schatten dat het om 'enkele honderden kinderen gaat'. De instellingen willen dat het kabinet het belang van het kind zwaarder laat wegen bij de beslissing of een ouder wel of geen verblijfsvergunning krijgt.

Ook zou de Koppelingswet zo moeten worden aangepast dat de legaal in Nederland verblijvende ouder wel genoeg geld krijgt om het gezin te onderhouden. Desnoods moet het geld direct naar de kinderen zelf gaan.

Het geven van meer financiële middelen aan mensen die eigenlijk Nederland moeten verlaten, lijkt politiek onhaalbaar. Kalverboer: ,,Ik begrijp dat dit politiek een lastig onderwerp is. Ik ben het ermee eens dat mensen die hier geen verblijfsvergunning hebben, in principe weg moeten. Maar het is mijn taak om op te komen voor deze kinderen: die zijn rechtmatig hier, maar krijgen niet waar ze recht op hebben.''