Brandbrief MH17-nabestaanden aan Maleisische premier: ‘Stop met verdeeldheid zaaien’

Toch stelde premier Mahathir (94) niet veel later dat het bewijs dat het JIT presenteerde over Russische betrokkenheid, ‘alleen maar van horen zeggen is’. Ook zei hij dat het onderzoek ‘vanaf het begin al politiek is, waarin Rusland de schuld moet krijgen’. Het was niet de eerste keer dat de Maleisische leider liet blijken te twijfelen aan de schuld van Rusland.

De Stichting Vliegramp MH17, waarin honderden nabestaanden zich hebben verenigd, noemde de opmerkingen van de premier al ‘een ongelooflijke klap in het gezicht van de nabestaanden’. Nu schrijven ze Mahathir persoonlijk aan. Het bestuur wijst hem op eerdere brieven en VN-resoluties waarin Maleisische autoriteiten zich wél achter het JIT-onderzoek scharen. ,,Door uw uitlatingen probeert u verdeeldheid te zaaien, bovendien dient u de belangen van de nabestaanden zeker niet.’’

Lees verder onder de afbeelding.

De laatste druppel waardoor de Stichting besloot de brief te schrijven, was een congres twee weken geleden in de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur.  Het onderwerp van dat congres was ‘MH17, de zoektocht naar gerechtigheid’. Meer in het bijzonder: de twijfels over het onderzoek naar de oorzaak van de crash van het Maleisische toestel. Op een beeldscherm werden onder meer foto’s van het wrak van het vliegtuig getoond, met cirkeltjes getrokken om schade aan bepaalde delen. ‘Dit kan nooit door een Buk-raket zijn veroorzaakt’, stond erbij.

Er kwamen zo'n dertig mensen op het congres af, maar opvallender was de organisatie ervan. Die lag in handen van drie maatschappelijke organisaties. Een van deze organisaties, de Perdan Global Peace Foundation, heeft een bijzondere voorzitter: de premier van Maleisië, Mahathir Mohamad. 

De eindconclusie van de conferentie, overgenomen door enkele Maleisische media, luidde: schort het proces tegen de vier verdachten, dat volgend jaar van start moet gaan, voorlopig op ‘omdat heel veel belangrijke vraagstukken nog niet zijn opgelost’. Het opschorten van het proces zou, volgens de organisaties, moeten worden besproken op een bijeenkomst tussen de Nederlandse premier Rutte en de Maleisische minister-president Mahathir zelf.

Die oproep schoot de nabestaanden van vlucht MH17, verenigd in de Stichting Vliegramp MH17, in het verkeerde keelgat.  ,,Gezien de sprekers en de publicaties ná de conferentie kunnen wij ons niet aan de indruk onttrekken dat de conferentie geen ander doel had dan het onderzoek en de bevindingen van het door uw eigen justitieapparaat en uw eigen regering gesteunde JIT in diskrediet te brengen’’, schrijft de stichting, die ook nabestaanden van de 43 Maleisische slachtoffers vertegenwoordigt, aan de regeringsleider.

,,Die conferentie was de laatste druppel, helemaal omdat in het oorspronkelijke programma ook Maleisische nabestaanden als sprekers werden opgevoerd, die dat helemaal niet wilden’’, zegt een woordvoerder van het bestuur in een nadere toelichting. Eerder schreef de stichting al een brief aan de Maleisische ambassadeur in Nederland. ,,Dat leverde toen een andere houding bij de premier op.’’

Mahathir, door een deel van de Maleisische pers simpelweg ‘Dr M.’ genoemd, is de oudste regeringsleider ter wereld. Hij is een jaar ouder dan koningin Elizabeth van Groot-Brittannië. Hij regeerde Maleisië al eens van 1981 tot 2003 en stond toen bekend als een autocraat. Vorig jaar keerde hij terug nadat de zittende premier moest opstappen vanwege een groot corruptieschandaal. Mahathir kondigde toen aan maar twee jaar in functie te zullen blijven.

De premier kan goed opschieten met de Russische president Poetin. Mahathir had altijd al een anti-westerse reflex. ,,Hij ziet de Russen als een tegenwicht tegen de Amerikaanse dominantie’’, stelt Oh Ei Sun, politiek analist aan het Singapore Institute of International Affairs. Mahathir vroeg de Russen recent ook om hulp. De Maleisische luchtmacht heeft namelijk veel Russische vliegtuigen, maar een groot deel daarvan staat aan de grond door gebrek aan onderhoud. Ook wil het land meer palmolie gaan uitvoeren naar Rusland.

,,We hopen dat de premier zich nu gaat conformeren aan de bevindingen van het JIT, of dat hij zich in ieder geval zal onthouden van zijn persoonlijke mening’’, stelt de MH17-stichting. ,,Maar ook als hij dat niet doet, hebben we in ieder geval een duidelijk signaal afgegeven.’’

De volledige brief van de Stichting Vliegramp MH17 aan de Maleisische premier: