Brandbrief ondernemers: privacywet beschermt crimineel

Dat schrijven ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland in een brandbrief aan de Tweede Kamer, die hier morgen over debatteert. Volgens de brancheclubs willen bedrijven graag meehelpen in de strijd tegen georganiseerde, ondermijnende criminaliteit, maar lukt dat nu niet voldoende door privacyregels.

Zo konden makelaars voorheen bij de politie navragen of ze zich zorgen moesten maken bij potentiële klanten, om te voorkomen dat zij panden zouden aankopen om wietplantages in op te zetten. Dat kan nu niet meer. Ook mogen banken onderling geen informatie uitwisselen over ongebruikelijke transacties en weet de ene gemeentelijke afdeling soms meer dan de andere, zelfs als er onderzoek loopt tegen inwoners.

Volgens ondernemers speelt de ‘strenge’ Europese privacywet AVG daarin een rol. Deze is in 2018 ingegaan. Ook toezichthouders als de Autoriteit Persoonsgegevens zouden met het oog op privacy vaak informatie-uitwisseling dwarsbomen. ‘Er wordt gezegd ‘er kan heel veel’, maar de praktijk laat zien dat dit niet zo is’, staat in de brief

Deze sluit aan bij een eerder pleidooi van burgemeesters in september. Zij klaagden dat zij elkaar onderling niet mogen waarschuwen als criminelen hun boeltje pakken en zich in de volgende stad vestigen. Zo zei de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb dat hij de burgemeester van Nissewaard wilde waarschuwen over een ondernemer. De man was Rotterdam uit gewerkt omdat bedrijfjes van hem gesloten waren, onder meer vanwege de vondst van wapens. Aboutaleb mocht, vanwege privacyregels, zijn collega echter niet alarmeren.

,,Criminelen zijn niet aan hun neus te herkennen, daar is informatie voor nodig die er wel is, maar niet gebruikt kan en mag worden dankzij de huidige wet- en regelgeving’’, zegt Jacco Vonhof, voorzitter MKB Nederland.

Volgens de ondernemers biedt Europese wetgeving de ‘ruimte nota bene wel’, maar is het ‘idiote’ dat Nederland de ‘ruimte niet pakt’. ,,Ondernemers snappen hier niks van. Alsof de privacy van criminelen belangrijker is.’’

Het kabinet zit overigens niet stil. Zo is er momenteel een wet in de maak die wel regelt dat er meer en vaker gegevens kunnen worden uitgewisseld. Volgens een woordvoerder van minister Grapperhaus (Justitie) is ‘privacybescherming een groot goed’. ,,Maar het moet wel zo werken dat privacy geen schild vormt voor criminelen die de fundamenten van de rechtsstaat juist proberen te ondergraven.’’

Volgens ondernemers is echter onduidelijk of de nieuwe wet ook informatie-uitwisseling regelt tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en de overheid. De brancheclubs hopen daarom dat er in de tussentijd proefprojecten kunnen worden gestart.

Ook een aantal commissarissen van de Koning pleit hiervoor. ,,De minister wil wel, is mijn indruk, maar het duurt te lang’’, zegt Arthur van Dijk, commissaris van de Koning in Noord-Holland. ,,Privacy lijkt nu een schild voor criminelen te zijn. Dat kan niet de bedoeling zijn.’’

Hij wijst op Engeland, waar een frauderegister voor ondernemers en overheden is in te zien. ,,Nederland is te terughoudend in het gebruiken van dat soort instrumenten.’’

Wim van de Donk, commissaris van de Koning in Noord-Brabant, noemt de huidige situatie gênant. ,,Als de samenleving van ons verwacht dat wij de onderwereld aanpakken, moeten we wel de kans krijgen. Nu heeft de ene overheidsdienst een onderzoek lopen, maar mag een ander die relevante informatie heeft, bijvoorbeeld over bankrekeningen die elders zijn geopend, niet delen. Dat is niet uit te leggen.’’