Zo hikken de vijftig vluchtelingen in de gemeente Alblasserdam nog steeds tegen hun examens aan, ze kregen het tot nu toe niet voor elkaar om te slagen, zo bleek deze week na kritische vragen van de lokale ChristenUnie. Volgens wethouder Dorien Zandvliet van die gemeente verloopt het inburgeringstraject in Alblasserdam, net als in de rest van Nederland, moeizaam. ,,Statushouders zijn zelf verantwoordelijk voor de keuze van een aanbieder van inburgeringscursussen en taallessen, er moet een lening worden afgesloten, examens zijn prijzig, het vereiste taalniveau is relatief hoog,’’ aldus Zandvliet.

Vluchtelingenwerk Nederland staat niet van de lage score in het dorp te kijken. Het is een bekend geluid, en het probleem neemt volgens die organisatie toe. ,,Er moet echt wat gebeuren. De eigen verantwoordelijkheid is in Nederland doorgeschoten. ‘Welkom in Nederland’, is de boodschap. En: ‘Zoek het zelf maar uit’. Het is een woud aan aanbieders, en mensen kunnen door de bomen het bos niet meer zien,’’ zegt Annemiek Bots van Vluchtelingenwerk.

Teus Stam van de ChristenUnie in Alblasserdam noemt het ,,een groot probleem.’’ Zijn dorp kreeg in 2015 opdracht vluchtelingen te gaan huisvesten. ,,Het probleem is op ons bordje neergelegd. Inburgering is eigen verantwoordelijkheid, maar de praktijk is weerbarstig. Soms is het onwil, soms onkunde. We zien ook dat vluchtelingen zichzelf terugtrekken in hun eigen huisje. Omdat ze het niet kunnen, of willen overzien.’’

Het nieuwe systeem zorgt al enige tijd voor grote problemen. Het slagingspercentage daalde van 80 naar 39 procent. Uit cijfers van DUO blijkt dat op 1 juli van dit jaar van de 10.500 mensen die sinds 2014 moesten inburgeren, 7000 mensen dat nog niet gelukt is. Voor de jaren 2015 en 2016 is het aantal geslaagden nog vele malen lager.  

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid erkent de problemen in het systeem. ,,Het is bekend dat er dingen niet goed gaan”, zegt een woordvoerder. De nieuwe minister Wouter Koolmees (D66) spreekt zich er woensdag, tijdens een overleg in de Tweede Kamer, voor het eerst over uit. Dan wordt ook gesproken over de lange wachttijden voor de examens spreken en schrijven en het tergend traag nakijken van die examens, dat duurt soms 24 weken. DUO heeft al meer examinatoren aangesteld en maakte bekend dat iedereen die langer dan 8 weken moet wachten, meer tijd krijgt om in te burgeren. 

Syriër Fadi Loulou (34) uit Heerhugowaard ziet hoe vluchtelingen ploeteren en schetst dat er veel verschil is in kwaliteit van de scholen. ,,In het begin zat ik op een school en daar liep het niet. Iedereen sprak gewoon Arabisch, en de lessen begonnen veel te laat. Het liep moeilijk. Ik leerde niks.’’ Via via kwam hij later bij een betere school met een goede docent terecht. Arabisch spreken was onder lestijd én in de pauze absoluut verboden. ,,Dat was beter. Echt leuk en ik heb veel geleerd.’’