Brandweer dreigt vrijwilligers kwijt te raken
Het einde dreigt voor de vrijwillige brandweerman. Volgens nieuwe regels moeten zij worden betaald en dat zou een enorme kostenpost voor de overheid betekenen. De gevolgen zijn groot; 80 procent van het Nederlandse brandweerpersoneel bestaat uit vrijwilligers.
Delen per e-mail
Als gevolg van Europese wetgeving moet het Nederlandse brandweerkorps op de schop. Brandweervrijwilligers zouden volgens de nieuwe regels loon moeten krijgen. Dat zou het einde betekenen van dit oer-Nederlandse instituut, want daarmee is een enorm bedrag gemoeid.
Vrijwilligers vormen nu de ruggengraat van het Nederlandse bluswezen. Het brandweerpersoneel, dat uitrukt voor branden en hulp, bestaat voor 80 procent uit vrijwilligers en voor 20 procent uit beroeps: er zijn ruim 19.000 vrijwilligers ten opzichte van ruim 5000 beroeps brandweerlieden. Posten op het platteland bestaan alleen uit vrijwilligers.
Nauwelijks verschil
Op de werkvloer bestaat inhoudelijk nauwelijks nog verschil tussen de vrijwilligers en de beroeps. Aan beide groepen worden dezelfde eisen gesteld. Waar beroeps in vaste dienst zijn, krijgen vrijwilligers een vergoeding voor de opleiding, inzet en het oefenen.
Volgens Europees recht is de huidige positie van de Nederlandse brandweervrijwilliger onhoudbaar. Extra onderzoek door hoogleraar Arbeidsrecht Leonard Verburg van de Radboud Universiteit Nijmegen heeft dat nog eens bevestigd.
Hoofdpijndossier
Voor de overheid betekent dit een hoofdpijndossier. Een denktank met deskundigen moet met oplossingen komen. Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wil dat hun adviesrapport in december klaar is. ,,Niets doen is geen optie”, beaamt hoogleraar Verburg. Volgens hem zijn er twee mogelijkheden. Alle brandweermensen krijgen dezelfde arbeidsvoorwaarden, of de brandweerorganisatie wordt totaal anders ingericht met nieuwe groepen brandweermensen, die op verschillende manieren worden betaald.
De Vakvereniging Brandweer Vrijwilligerslieden ziet het somber in. ,,Ik heb er weinig vertrouwen in”, zegt voorzitter Marcel Dokter. Ook vakbondsbestuurder van de FNV, Frans Carbo, voorziet een moeilijke discussie. ,,Vrijwilligers doen exact hetzelfde werk. Ze hebben volgens Europees recht dezelfde rechten, maar krijgen die niet.” Carbo twijfelt of vrijwilligers uberhaupt professioneel willen worden. ,,Vrijwilligers vinden dit een mooi vak. Er kleeft heroïek aan. Deeltijdwerk schept ook verplichtingen. Je moet in dienst treden van de brandweer. Het is de vraag of vrijwilligers dat willen. Misschien hebben ze een eigen bedrijf. Misschien gaat hun echte werkgever dwarsliggen.”
Somber
Het gaat ons niet om het geld. Daarom doen wij dit niet
Een brandweervrijwilliger krijgt gemiddeld tussen de 2.000 en 3.000 euro per jaar, vertelt Dokter. ,,Niet veel? Het gaat ons niet om het geld. Daarom doen wij dit niet. Wij willen bijdragen aan de veiligheid van de samenleving. Het liefst in de gemeente waar we wonen en werken.”
Dokter is teleurgesteld dat zijn vereniging (6.000 leden) niet voor de denktank die de minister over de rechtspositie moet adviseren is uitgenodigd. ,,Er wordt over de hoofden van de vrijwilligers beslist.”
Met lede ogen zien de brandweervrijwilligers hoe het fijnmazig netwerk van kleine brandweerkazernes in Nederland verdwijnt. Vanwege bezuinigingen worden kleine posten opgeheven of samengevoegd. De betrokkenheid van de vrijwilliger die juist actief wil zijn voor de lokale gemeenschap neemt af, waarschuwt Dokter. De brandweer heeft steeds meer moeite om vrijwilligers te vinden.
Die vrijwilligers krijgen piketdiensten en worden steeds vaker ingeroosterd, stelt Dokter. ,,Dan begint het werk te worden. Wij willen terug naar de basis: posten dicht bij huis. Je hebt een pieper op zak en bent in drie minuten van je werk of thuis op de kazerne. De eerste zes rukken uit. Straks moet ik in dienst treden. Dan is van vrijwilligheid geen sprake. Ik ben commercieel directeur van een middelgroot bedrijf. Mijn baas geeft mij nu nog alle ruimte. Straks niet meer. Hij wil niet dat ik bij twee bazen ga werken.”
De brandweer is in Nederland verdeeld over 25 veiligheidsregio’s. De kosten komen voornamelijk voor rekening van de gemeenten. Die betalen elk jaar ongeveer een miljard euro. Gemiddeld betaalt de Nederlander nu 63 euro per jaar aan de brandweer. Dat kan snel oplopen als de vrijwilligers hetzelfde betaald moeten krijgen.
Rare situatie
Of de brandweer daarmee onbetaalbaar wordt? We zijn dit niet voor niets aan het onderzoeken. Geld is er niet op korte termijn
,,Wat dit allemaal voor de toekomst van de brandweer gaat betekenen weten we nog niet precies. Hier is een kleine taskforce mee bezig, landelijk. In december moeten we van de minister met een resultaat komen”, zegt burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen. Bruls is voorzitter van het Veiligheidsberaad, dat gevormd wordt door de burgemeesters die voorzitter zijn van één van de 25 veiligheidregio’s.
De denktank onderzoekt nu of brandweerlieden straks verschillend betaald kunnen worden omdat ze zwaardere, specialistische of minder zware taken krijgen. ,,Vrijwilligers worden zeer gewaardeerd en doen het werk wat ook de beroeps doen. Het is niet makkelijk om te zeggen, maak maar even een onderscheid”, aldus Bruls. ,,Als dat niet kan dan moeten we beroeps en vrijwilligers hetzelfde betalen. Dat is natuurlijk tegenstrijdig. Dan krijg je een rare situatie. Dan moet de vrijwilliger maar helemaal in dienst komen.
,,Of de brandweer daarmee onbetaalbaar wordt? We zijn dit niet voor niets aan het onderzoeken. Geld is er niet op korte termijn. De minister wil dat ook niet op tafel leggen. Over de toekomst van de vrijwillige brandweer moeten we toch al nadenken. Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn vrijwilligers moeilijker te vinden. Daar komt deze discussie nog bij.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Kabinet ‘legt puzzel’ voor nieuw steunpakket, half mei meer duidelijkheid
Het kabinet komt ‘half mei’ met een plan voor de economische steunmaatregelen, momenteel wordt de ‘puzzel gelegd', zegt minister Wopke Hoekstra (Financiën). -
Dit zijn de beste smartwatches van dit moment
Smartwatches worden steeds slimmer en gevarieerder, maar welke kun je het beste kopen? We zetten samen met de redactie van Tweakers de beste opties van verschillende merken op een rij. -
Wijkagenten roepen met aangrijpend bericht op altijd 112 te bellen: ‘Ze koos voor haar kinderen’
De wijkagenten van Arnhem-Noord hebben een schrijnend en aangrijpend verhaal gedeeld op social media. Ze beschrijven hoe een vrouw voor haar kinderen kiest en alsnog besluit aangifte te doen van mishandelingen door haar partner. -
PREMIUM
Kinderen aan de moestuin: 'Kweek in eierdoos of maak van druivendoosje een kweekkastje'
Als je eenmaal bezig bent met gezond eten voor kinderen, is het een kleine stap naar je eigen groenten kweken. Marije Woertman uit Deventer wil kinderen aanzetten hun eigen groente en fruit te verbouwen. ‘Wat is er nou lekkerder dan je zelf geteelde worteltjes of komkommers eten?’ Om de drempel voor onder andere ouders nog lager te maken, opent ze nu een ‘Voorbeeld Kindermoestuin’. -
Een duurzaam interieur met tweedehands meubels: waar moet je op letten?
Het wordt steeds populairder om tweedehands meubels te kopen, maar waar moet je nu opletten voordat je de portemonnee trekt voor die vintage kledingkast.
-
PREMIUM75 jaar AD
Toon van Driel werd zelfs buiten de landsgrenzen beroemd met FC Knudde
Het AD bestaat deze maand 75 jaar. In die tijd is het AD veel meer geworden dan alleen een krant op papier. De hele maand april geven we een kijkje achter de schermen. Vandaag: striptekenaar Toon van Driel. -
PREMIUM
Dirkjan vindt ‘engel’ die zijn leven redde langs A28: ‘Viel hem direct huilend in de armen’
Huilend valt Elburger Dirkjan Fijn de man die voor zijn deur staat in de armen. Het is degene die afgelopen weekend zijn leven redde terwijl z’n auto volledig uitbrandde na een eenzijdig ongeval bij de opgang naar de A28 bij ’t Harde. Dankzij een veel gedeelde oproep van zijn broer hebben slachtoffer en redder elkaar gevonden. ,,Ik kan dit nooit afbetalen. Die jongen is mijn grote engel geweest.’’ -
PREMIUMVIDEO
FNV en VNO-NCW eisen duidelijkheid van politiek over coronasteun
Vakbond FNV en werkgeversclub VNO-NCW doen een dringende oproep aan de politiek: verleng de steunmaatregelen tot eind dit jaar, kom met een nationaal herstelplan tot in 2023 en verhoog de belastingen niet.