De Japanse duizendknoop verspreidt zich als een gek over Nederland

De plant uit de duizendknoopfamilie, die uit Japan komt, heeft zich wijdverspreid, erkent Rob Leuven, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en voorzitter van het Nederlands Expertise Centrum Exoten. ,,Dit is een groot probleem. Vooral als de soort zich eenmaal gevestigd heeft, dan is het uitermate moeilijk om de planten te verwijderen.”

Reden te meer voor stichting Probos, dat zich al 50 jaar inzet voor duurzaam bosbeheer, om de noodklok te luiden. ,,We maken ons grote zorgen nu er steeds meer bijkomt en er nog geen perfecte manier gevonden is om de Japanse duizendknoop te bestrijden”, verklaart directeur Jan Oldenburger.

Experts testen al jaren verschillende methodes om het groene monster uit te roeien. Denk aan gif, afgraven, afdekken, er worden in Renkum zelfs varkens ingezet die het onkruid opeten. ,,Dat is niet altijd effectief”, stelt Oldenburger. Leuven vult hem aan: ,,De kleinste stukjes die overblijven kunnen weer uitgroeien. Er moet nog veel winst geboekt worden, zo blijkt wel uit de meest recente onderzoeksconclusies. Daarom moeten we bij elke nieuwe waarneming onmiddellijk ingrijpen, voor de nietsontziende exoot een uitgebreid worstelstelsel vestigt. Dan is uitroeien nog makkelijk en niet zo kostbaar. Daarnaast moet een duizendknoopvrij-eis bij grondverzet en inzet van maai- en bosmachines worden ingevoerd." Wie het tierig groeiende onkruid in zijn tuin aantreft, kan de plant het beste diep uitgraven en afvoeren.

In Groot-Brittannië strijden ze al veel langer tegen de Japanse duizendknoop. Daar hebben de krachtige wortels al flink wat schade aangericht. ,,Het kostte Engeland in 2010 al 170 miljoen euro. Sindsdien zijn ze daar super alert op de verspreiding en vestiging van deze invasieve exoot en wordt de soort daar intensief bestreden”, vertelt Leuven. 

In Engeland wordt vooral afgegraven. ,,Maar dat is heel duur, omdat je dit tot op grote diepte moet doen en de grond vervolgens heel diep (tot 5 meter) moet begraven en afdekken met een doek dat geen wortels doorlaat."

Helemaal nieuw is het onkruid niet. De Duitse onderzoeker jonkheer Philipp Franz Balthasar Von Siebold, die beroemd werd door zijn onderzoek naar de Japanse flora en fauna, bracht de Japanse duizendknoop voor het eerst tussen 1829 en 1841 naar Nederland. De door hem uit Japan ingevoerde planten werden gekweekt in Leiden en vervolgens als sierplant verkocht.

Pas na 1950 is de soort op grote schaal gaan verwilderen, onder meer door het dumpen van tuinafval en grondverzet. ,,Wij zijn het hart van het probleem van heel Europa”, aldus Oldenburger. ,,Je kunt het niet zomaar afvoeren, waar je het ook neergooit gaat het groeien. Zo heeft de plant zich door heel Nederland verspreid.”

Gif lijkt tot noch toe de beste methode om de woekeraar te lijf te gaan. Oldenburger: ,,Maar daar zitten wel haken en ogen aan. Ook hebben we het idee dat de plant weg lijkt, maar eigenlijk alleen maar in slaap valt.”