De kanker is terug, maar Anne Marie gaat winnen van de tabaksmaffia

Ze kondigde het in april al aan, maar deed op 29 september daadwerkelijk aangifte tegen de tabaksindustrie: longkankerpatiënt Anne Marie van Veen uit Zwolle. Aangifte waarvan? ,,Van poging tot moord, van valsheid in geschrifte en van het toebrengen van schade aan de gezondheid,'' vertelt de 44-jarige moeder van vier kinderen.  

Snakken
Anne Marie van Veen rookte bijna een kwart eeuw achter elkaar, totdat ze in de zomer van 2014 longkanker kreeg. De noodzakelijke chemotherapie hielp haar ook van de sigaret af: ,,Het ene gif roeide het andere uit,'' vertelt Van Veen. ,,Ik had nergens trek meer in. Tot op de dag van vandaag heb ik geen sigaret meer aangeraakt maar, geloof het of niet, ik snak er nog elke dag naar. Kun je nagaan hoe die tabaksindustrie ons allemaal belazert, de sigaret is echt de verschrikkelijkste verslaving die er is.''

Dat ze zelfs vandaag de dag nog moet vechten tegen het verlangen naar een peuk is onvoorstelbaar, want de longkanker is - na onder controle te zijn gebracht vanaf december 2014 - sinds kort sterker dan haar medicijnen. ,,Ik voel me niet ziek, maar ik heb wel pijn. Er zit een tumor in mijn halsgebied, zeg maar. Drieënhalve centimeter groot. Die voel ik, denk aan kiespijn maar dan tien keer erger. Dus ik heb medicijnen om dat te verdoven. Maar ik word wakker met pijn en opstaan duurt elke dag een kwartier.''   

Stokje overnemen
Het jaar was al zo woelig, vol met positieve en negatieve reacties en een karrenvracht aan publiciteit. De strafzaak die Anne Marie is begonnen tegen de tabaksindustrie leverde haar tienduizenden steunbetuigingen op. Daarnaast staan 1300 andere mensen die op een of andere manier óók ziek werden van de sigaret, klaar achter Anne Marie om het stokje van haar over te nemen. Mocht dat nodig zijn.  

Maar het regende ook negatieve reacties. Compleet met scheldpartijen en bedreigingen zelfs. ,,Het misverstand is dat veel mensen denken: 'Nee hè, niet weer zo'n longkankerpatiënt die de tabaksindustrie de schuld geeft van haar ziekte, terwijl het haar eigen schuld is'. Mensen die denken dat ik een schadeclaim wil ofzo. Maar dat wil ik niet! Dan was ik wel een civiele zaak begonnen! Bovendien: als ik geld zou aannemen van de tabaksindustrie, zou dat toch betekenen dat ik ermee akkoord ga dat ze doorgaan met hun werk. Maar mijn uiteindelijke doel is: de sigaret verbieden. Daarom ben ik een strafzaak begonnen. Ik hoef geen cent van de tabaksindustrie! Ik heb vier kinderen, een van 18 en drie van 7, 6 en 5 jaar. Ik wil hen en alle andere kinderen beschermen tegen tabak.''

Ze is zo strijdlustig als hoort bij een kruistocht. Maar of de duivel ermee speelt, 'haar' kanker bleek anderhalve maand geleden resistent geworden tegen haar medicatie. Alsof de tabaksindustrie een doodseskader op haar afstuurt. 

Snel
Van Veen: ,,Ik ben al een keer genezen via experimentele medicatie. En nu zit ik in een soortgelijk traject. Het is hopen dat de medicatie aanslaat. En anders hebben mijn artsen nog wat anders op de plank liggen. En wie weet wat er nog meer wordt ontwikkeld, het gaat allemaal snel. Maar ik ben ook wel zo realistisch om te beseffen dat als er geen medicijnen meer zijn, ik gewoon doodga. Al ga ik daar niet van uit. Komend voorjaar beslist het Openbaar Ministerie of het daadwerkelijk de tabaksindustrie gaat vervolgen na onze aangifte. De hele zaak kan jaren gaan duren, maar ik weet echt zeker dat ik er tot het eind bij ga zijn.''  

En dat ze gaat winnen. Anne Marie: ,,We hebben op drie punten aangifte gedaan, maar vooral met 'valsheid in geschrifte' hebben we de meeste kans de industrie een klap toe te brengen. Dat gaat over die beroemde sjoemelsigaret, hè. In een sigaret zitten kleine gaatjes. Daardoor krijg je volgens de tabaksindustrie minder schadelijke stoffen binnen. Maar daarbij wordt geen rekening gehouden met het feit dat je met je vingers en je lippen een deel van die gaatjes afstopt. De echte hoeveelheid teer enzo die je binnenkrijgt is dus veel groter.''

Rookmachines
Anne Maries advocaat, de ervaren strafpleiter Bénédicte Ficq, legt uit: ,,De waarden die in tests worden gemeten door rookmachines, komen niet overeen met de echte waarden in de sigaret. Je krijgt in werkelijkheid twee keer meer schadelijke stoffen binnen. Door die onjuiste waarden jarenlang op pakjes gepresenteerd te hebben als reële waarden, hebben ze valsheid in geschrifte gepleegd.''

Voor Anne Marie wordt 2017 een dubbel zo spannend jaar: overwint ze kanker, slaan de medicijnen aan? En brengt ze de tabaksindustrie op de knieën? Zelf weet ze de antwoorden al: ,,Ik weet zeker dat we hiermee geschiedenis gaan schrijven. En ik zal daarbij zijn. De tabaksindustrie begint hem al te knijpen.''