Delftse archeoloog beleeft droom in de Verboden Stad

Jongma was door de Chinese autoriteiten uitgenodigd om in Jingdezhen in de aarde te wroeten. Precies op de locatie waarvandaan de VOC het blauw-witte porselein meenam waarop het fameuze Delftsblauw is geïnspireerd. Jongma had de uitnodiging te danken aan de samenwerking tussen Delft en de zusterstad in Zuidwest-China.

,,In Jingdezhen wordt al 1000 jaar porselein gemaakt," zegt Jongma. ,,Het is daar begonnen omdat op die plek de klei geschikt is om op temperaturen tot 1500 graden te bakken zonder dat het z'n vorm verliest." In de stad, met ongeveer een half miljoen inwoners, staat alles in het teken van porselein, zegt Jongma. ,,Er staan honderden ovens en in iedere straat vind je porseleinwinkeltjes, tienduizenden."

Maar het was Jongma (37) te doen om een paar honderd vierkante meter grond waar zich de grootste schatten bevinden, de Verboden Stad van Jingdezhen. ,,In die geheimzinnige wijk stonden de ovens waar exclusief voor de keizer werd geproduceerd. Het was de plek waar de museumstukken van nu hun oorsprong vonden. Porselein met tot wel negen lagen glazuur, waarvan de kleuren dieper en mooier zijn dan je je kunt voorstellen en fijner beschilderd dan waar dan ook. Je ziet het soms op het nieuws voorbijkomen, zo'n theekopje waar 15 miljoen dollar voor is betaald."

Gouden tijdperk
Maar halverwege de vorige eeuw kwam de productie tot stilstand. De ovens en werkplaatsen raakten in de vergetelheid en op de resten van een groots verleden verrees een grauwe woonwijk. Halverwege de jaren '80 van de vorige eeuw besloten de Chinese machtshebbers dat hun eigen geschiedenis toch de moeite waard was en werd de woonwijk gesloopt. Sindsdien zijn Chinese archeologen op zoek naar de resten van een gouden tijdperk. ,,Er ligt onvoorstelbaar veel porselein," weet Jongma. ,,Van alledaagse gebruiksvoorwerpen tot schitterende resten keizerlijk porselein. Ik heb 10 meter hoge bergen scherven gezien en elk stuk porselein dat uit de grond komt is waanzinnig."

Dat er nu nog zo veel onder de grond zit, is te danken aan de kieskeurigheid van de voormalige keizers. ,,Van ieder stuk wat voor hem bestemd was, werden er tientallen gemaakt, ook als het om metershoge vazen ging. De mooiste ging naar de keizer, de rest werd vernietigd en in diepe kuilen gegooid. Dat ligt er dus allemaal nog. Hoewel er rovers zijn geweest die via gangen hun slag hebben geslagen."

De opgegraven scherven worden als puzzelstukjes in elkaar gezet en zullen in 2016 hun weg vinden naar Nederland, wanneer er in Museum Prinsenhof Delft een grote tentoonstelling wordt ingericht met het keizerlijke porselein.

De archeoloog deed ook boven de grond een ontdekking: Delfts blauw, ooit ontstaan als imitatie van Chinees porselein, wordt tegenwoordig in China geïmiteerd. ,,In een toeristisch dorpje zag ik in een kraampje met snuisterijen Delfts blauwe klompjes, bestemd voor Chinese toeristen. De cirkel is rond."