Dierenbeschermers blijven zeehonden redden, ook als het niet meer mag

Dierenbeschermers springen op de barricaden om zeehonden te blijven redden. Ze vrezen voor een nieuw protocol waarin dat niet zomaar meer mag. ,,Een zieke zeehond laat je niet doodgaan. De NVWA zal het druk krijgen’’, waarschuwt Lenie ’t Hart.

Annemieke van Dongen 12-03-18, 15:24 Laatste update: 17:35

De zeehondenopvangcentra in Pieterburen, Stellendam, Termunten, op Texel en Terschelling maken zich grote zorgen over hun toekomst. Morgen presenteert de wetenschappelijke commissie Zeehondenopvang een advies aan de overheid, dat voor hen verregaande gevolgen kan hebben.

Het is een fout beeld dat elke jonge pup die met grote ogen ligt te huilen op het strand gered moet worden
Ton Groothuis, gedragsbioloog

De commissie boog zich over de vraag of het nog wel van deze tijd is om alle zieke en zielige zeehonden op te vangen. De laatste jaren is het wetenschappelijke bewijs toegenomen dat opvang niet nodig is om de populatie gezond te houden. ,,Misschien is het daar zelfs schadelijk voor'', zegt Ton Groothuis, hoogleraar gedragsbiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Het is een fout beeld dat elke jonge pup die met grote ogen ligt te huilen op het strand of een zandbank in de steek is gelaten door zijn moeder en dus gered moet worden. We weten nu dat moeders lang weg kunnen blijven om vis te vangen. In de tussentijd blijken veel pups gewoon wat melk te drinken bij een andere moeder. Daarbij lijkt het vangen van de jongen veel stress te geven voor moeder en kind.''

De opvang van jonge zeehonden hindert het socialisatieproces, waarbij ze van soortgenoten leren overleven. Groothuis: ,,Daar komt bij dat je de natuurlijke selectie verstoort door de kneusjes op te vangen. Door een ziek dier of het jong van een moeder die er niet goed voor zorgt terug te zetten, loop je kans dat de populatie verzwakt.’’

Een zieke zeehond in opvang A Seal aan het Haringvliet in Stellendam © ANP

Daar komt bij dat opvang tegenwoordig geen zoden meer aan de dijk zet voor de zeehondenpopulatie, zegt hij. ,,Het gaat prima met de populatie in de Waddenzee. Als gevolg van de zeehondenjacht waren er in 1974 nog maar een paar honderd gewone zeehonden over, nu zijn dat er zo’n 7.500.’’

Verdeeld

De vraag of elke zielige zeehond nog wel moet worden gered, verdeelde de zeehondenopvangwereld afgelopen jaren tot het bot. Oprichtster Lenie ’t Hart vertrok vier jaar geleden bij Pieterburen omdat ze het niet eens was met het beleid om zeehonden sneller in de natuur terug te zetten. Ze zette vervolgens een nieuwe zeehondencrèche mee op in Termunten.

Wij voorkomen juist dat dieren bij particulieren in badkuipen worden opgevangen
Niek Kuizenga, zeehondenopvang Pieterburen

Waren er tot 2014 maar twee opvangcentra in Nederland, inmiddels zijn dat er vijf. Die denken verschillend over welke zeehonden moeten worden opgevangen, en hoe. Dat leidt tot verwarrende situaties voor de professionals en vrijwilligers die zich ermee bezig houden. De aanhoudende onrust was voor toenmalig staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam vorig jaar aanleiding om een speciale onderzoekscommissie in te stellen. De zeehondencrèches zijn voor hun voortbestaan afhankelijk van de overheid. Die kan besluiten om vergunningen niet te verlengen of de voorwaarden aan te scherpen. Het advies van de commissie moet leiden tot een nieuw opvangprotocol, met regels waar de opvangcentra zich aan dienen te houden. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert dat.

Badkuip

De zeehondenopvangcentra hebben ‘tal van kritische kanttekeningen’ bij dat advies geplaatst. ,,Het is juist aan ons te danken dat de zeehondenpopulaties, die in de jaren `70 bijna uitgestorven waren, weer krachtig zijn’’, stelt directeur Niek Kuizenga van Pieterburen, die ook het woord voert namens de centra op Texel, Terschelling en in Stellendam. ,,Dankzij de centra hebben we goed zicht op wat er gebeurt in en om onze zeeën. Wij voeden wetenschappers met relevante data. En hebben we goede voorzieningen met goed getrainde mensen die voorkomen dat dieren bij particulieren in badkuipen worden opgevangen.’’

Tekst gaat verder onder de foto

Lenie 't Hart, oprichtster van het zeehondencentrum in Pieterburen, is strijdbaar. © anp

Al zitten er een miljoen zeehonden in de Waddenzee. Een dier in nood help je
Lenie 't Hart, coördinator van de Stichting Reddingsteam Zeedieren

,,Als zieke zeehonden niet meer terecht kunnen in de opvangcentra, nemen we ze desnoods weer mee naar huis’’, zegt Lenie ’t Hart, die als coördinator van de Stichting Reddingsteam Zeedieren vrijwilligers aanstuurt die gestrande zeehonden naar de opvangcentra brengen. ,,Dit rapport is een oproep tot burgerlijke ongehoorzaamheid.'' Ook de stichting DierenLot beraadt zich op actie.

Dat het goed gaat met de zeehondenpopulatie, is geen reden om individuele dieren aan hun lot over te laten, vindt 't Hart. ,,Dat is het klassieke verschil van mening tussen natuurbeschermers en dierenbeschermers, dat je ook ziet in de discussie over de Oostvaardersplassen. Al zitten er een miljoen zeehonden in de Waddenzee. Een dier in nood help je.’’