Dit is wat je moet weten over het hebben van kanker in coronatijd

In dit artikel blikken we terug op de meest gestelde vragen en de antwoorden van de experts daarop.

Misha Stubenitsky: ,,Voor veel vormen van kanker is het heel goed om er snel bij te zijn. De behandeling is minder ingrijpend en je redt er echt levens mee.”

Valery Lemmens: ,,Onze experts zagen een enorme daling van 25 procent in het aantal diagnoses in de eerste lockdown. Mensen durfden van het voorjaar niet naar de huisarts en bevolkingsonderzoeken - naar bijvoorbeeld darmkanker en borstkanker - werden tijdelijk stopgezet. In de leeftijdscategorieën die gescreend wordt bij bevolkingsonderzoeken, zagen we vooral een daling. Nu zien we een inhaalslag, een fantastische prestatie van de zorg, dat percentage van 25 procent is teruggebracht naar zo’n vier procent. Met name bij borstkanker lopen we nog wat achter. Als je een aantal maanden later wordt gediagnosticeerd, hoeft dat niet heel veel uit te maken. Veel tumoren groeien maar langzaam.”

Ellen Huijbers: ,,Ik merk dat mensen zeggen dat ze mij als huisarts niet willen belasten, want ‘we zullen het wel druk hebben’. Maar dat is niet waar, we hebben het zelfs rustiger. Er zijn een miljoen mensen minder doorverwezen naar de ziekenhuizen vorig jaar door alle huisartsen samen. Wel zijn er wat dingen om op te letten. We willen liever niet dat mensen zomaar binnen komen lopen, liever eerst telefonisch contact. We spreiden afspraken meer uit over de dag.”

Huijbers: ,,Ik merk vooral dat ouderen het enger vinden, maar dat is niet nodig. Het is veilig: mensen met coronaklachten zien we apart en in isolatiepakken. In de wachtkamer zijn minder stoelen in gebruik. Patiënten spreken we met een mondkapje op, en we dragen handschoenen. Dus kom alsjeblieft. Zodra je denkt: ik moet bellen, doe dat. Bij twijfel ook, bel. Huisartsen doen ook veel meer online. Stuur een foto door van dat huidplekje, dan kunnen we het beoordelen. Ja, daar zijn camera’s tegenwoordig echt goed genoeg voor.”

Stubenitsky: ,,Bij kanker moet je vroeger of later toch naar de zorg. Met dat twijfelachtige plekje op de huid, ga gewoon. Als je er eerder bij bent, dan helpt dat.”

Lemmens: ,,Ja, álle mensen worden geholpen. In het voorjaar zijn er wel wat behandelingen uitgesteld, vooral in Brabant, maar iedereen is geholpen, desnoods in andere ziekenhuizen.”

Stubenitsky: ,,Honderd procent van de kankerbehandelingen gaan door, maar soms wordt medicatie twee weken later gestart. Dat is heel heftig voor mensen, want ze leven naar dat moment toe, maar medisch gezien is een paar weken uitstel niet erg. Uiteindelijk wordt iedereen geholpen.”

Geert-Jan Creemers: ,,Ook immunotherapie starten we gewoon op, ook al lijkt het geen geweldige combinatie met Covid-19. In het voorjaar hadden we daar twijfels over, maar nu niet meer. Medisch inhoudelijk is er geen verschil, maar in een ziekenhuizen komen voelt wel heel anders. Het is verlaten, het restaurant is dicht, je kunt geen koffie krijgen. Zo kort mogelijk van tevoren mogen patiënten zich melden. Sommige dingen doen we telefonisch, maar ik zie mensen liever. Dan zie je mimiek, je ziet iemand bewegen. Mensen vragen soms of ze het gesprek mogen opnemen, omdat ze nu maar één iemand mee mogen nemen.”

Huijbers: ,,In de meeste gevallen wel - met medicijnen voor hoge bloeddruk of COPD - kan dat zeker. Bij het nemen kanker- of reumamedicijnen, kun het beste contact opnemen met je arts.”

Stubenitsky: ,,We gaan onderzoek doen: heeft een kankerpatiënt baat bij vaccinatie of niet?”

Creemers: ,,Dat is mooi, maar alle patiënten met kanker komen in aanmerking voor vaccinatie. Of ze behandeld worden of niet, of ze uitbehandeld zijn of niet, iedereen.”

Stubenitsky: ,,Het is enorm ingrijpend, want je moet voorzichtig doen. Het is het lastiger om mensen op bezoek te krijgen. Mensen met kanker staan er meer alleen voor en dat is juist als je een heftige diagnose als kanker hebt gekregen heel moeilijk. Het is voor mensen heel eenzaam, je kunt het niet met dierbaren doormaken als voorheen.”

Sonja Robben: ,,Je vraagt je af wat er gebeurt als je zelf corona krijgt. Word je dan nog wel opgenomen op de ic of is mijn conditie te slecht?” 

Stubenitsky: ,,Precies, er bestaat een breed scala van angst. Veel mensen ervaren zo’n diagnose als een doodvonnis, en nu is het lastiger om dat te delen met naasten. Ook als je niet met kanker te maken hebt, denk je al: hoe lang gaat dit nog duren?”

Robben: ,,Het is lastiger om terecht te kunnen in inloophuizen voor psychosociale zorg. Je kunt niet meer zomaar binnenlopen. Wat nu wel kan? Blijf er niet alleen mee rondlopen, spreek er met iemand over. Doe online mee met een praatgroep, zoek contact met een vrijwilliger. We hebben appgroepen met lotgenoten, telefonische een-op-eengesprekken. Het is heel fijn om steun te ontvangen, ook al is het online. Al zijn inloophuizen nu wel open op afspraak of voor een wandeling buiten een-op-een.”

Stubenitsky: ,,Vraag het gewoon aan iemand. Hoe gaat het nu met je? Kan ik wat voor je doen?”

Robben: ,,En niet alleen aan de patiënt zelf, maar ook aan de naasten. De geliefde wordt ineens mantelzorger, dat is ingrijpend.”

Stubenitsky: ,,Kanker heb je niet alleen. Het heeft ook impact op familie, vrienden, de sportclub, en collega’s. Je ziet steeds nieuwe initiatieven. Vrienden die boodschappen doen, die even koffie komen drinken. Dat helpt.”

De Q&A gemist? Bekijk fragmenten van de uitzending terug in onderstaande playlist: