Donorkinderen Karbaat emotioneel:
‘Ik wil weten wie mijn vader is’

Het gaat natuurlijk om het DNA van Jan Karbaat. Over het belang van zijn privacy tegenover het grondrecht van donorkinderen om te weten van wie ze afstammen. Maar in een lange zitting, waarin advocaten elkaar juridisch bestoken, zijn het vooral de verklaringen van donorkinderen en ouders die beklijven.

,,Ik wil weten wie mijn vader is’’, zegt Joey Hoofdman. ,,Ik kán en wíl niet langer wachten. Het is fundamenteel en noodzakelijk. Ik ben er dag en nacht mee bezig. Het belemmert mijn sociaal functioneren.’’

(Artikel gaat verder onder de foto)

Al jaren leven de donorkinderen in onzekerheid over hun verwekker. Er zijn sterke vermoedens dat Karbaat in het Rotterdamse Zuiderziekenhuis en zijn kliniek MC Bijdorp vrouwen niet alleen insemineerde met zaad van (vooral) anonieme donoren, maar ook van zichzelf.

Daarom eisen elf ouders en 22 donorkinderen zijn DNA op om te vergelijken met hun eigen DNA. Ze willen bevestigen of uitsluiten dat de arts hun verwekker is.

(Artikel gaat verder onder de foto)

Vorig jaar besliste de rechter dat het DNA van Karbaat, die een maand eerder overleed, mocht worden veiliggesteld. Uit zijn woning werden 27 artikelen in beslag genomen, waaronder een tandenborstel, kleding, wandelstok, bril, steunkousen en neustrimmer. Het DNA-profiel ligt in de kluis bij een notaris. ,,Het leven van veel mensen staat op het spel’’, zegt Tim Bueters, advocaat van de donorkinderen. ,,De onzekerheid heeft lang genoeg geduurd.’’

Vooralsnog zijn 47 donorkinderen gematcht aan een wettig kind van Karbaat via de DNA-databank van Fiom, centrum voor afstammingsvragen. Karbaat vertrouwde een donorkind ooit toe dat hij met zijn eigen sperma zestig kinderen had verwekt, buiten de ruim twintig wettige kinderen uit verschillende relaties. Bueters: ,,Ik vrees dat dit slechts het topje van de ijsberg is.’’

Volgens de nabestaanden van Karbaat is er ‘geen enkel bewijs’. Alle beschuldigingen zijn ‘onwaar’, ‘smaakmakerij’, ‘sensatie’ of ‘uit de lucht gegrepen’. ,,Het is een oneerlijke strijd’’, vindt hun advocaat Kim Kuster. ,,Het enige is de constatering dat er uiterlijke gelijkenissen zijn.’’

Ook trekt Kuster de Fiom-matches in twijfel. ,,We weten niet óf het een wettige zoon is, wie het is, wat zijn leeftijd is. Het is één groot vraagteken.’’

De nabestaanden vinden dat de privacy van Karbaat zwaarder weegt dan het belang van de donorkinderen. ,,Hij heeft bij leven duidelijk gemaakt dat hij niet wil dat DNA wordt afgenomen van hem of van zijn kinderen.’’

Bovendien komt de anonimiteit van álle donoren in gevaar, als de rechter toestemming geeft. Pas in 2004 werd anoniem doneren wettelijk verboden. Kuster: ,,Deze donorkinderen hebben geen recht te weten van wie ze afstammen, omdat ze onder de oude wet vallen.’’

(Artikel gaat verder onder de foto)

De advocaat raakt een gevoelige snaar. ,,Dit gaat over ons bestaansrecht’’, zeggen donorkinderen Merel-Lotte (24) en Yonathan (22) Heij. ,, Had onze moeder dan maar iemand uit de kroeg moeten plukken om een kind te krijgen? Ze zit nu met een groot schuldgevoel. Als je kan bewijzen dat het allemaal niet waar is, waarom geef je dan geen toestemming? Waar rook is, is vuur.’’

Hun moeder Esther Heij had bij Karbaat contractueel vastgelegd dat haar donor niet anoniem zou zijn en maximaal zes kinderen zou verwekken. ,,Mijn zoon is vanaf zijn tiende bezig met zoeken’’, vertelt ze geëmotioneerd. ,,Hij is in het vierde jaar van het vwo gestrand en op zijn negentiende had hij een burn-out. Hij zei: een plofkip heeft meer rechten dan ik. Toen brak ik.’’

(Artikel gaat verder onder de foto)

De donorkinderen willen voorkomen dat ze relaties aanknopen met onbekende halfbroers- of zussen, of duidelijkheid over erfelijke aandoeningen. Zo heeft Mirjam van Rijswijk een zoon met autisme en worstelt Nathalie de Jong (38) met drie soorten reuma.

Nathalie somt de gevolgen op: nieuwe knieën, schouders en heupen, een gebitsprothese, het syndroom van Sjögren, een auto-immuunziekte. ,,Ik maak geen speeksel aan en u zult bij mij nooit tranen zien. Maar van binnen huil ik.’’

Karbaats weduwe Rita Grondsma, met haar eigen zoon aan haar zijde, hoort het allemaal onbewogen aan. Ze zwijgt.

Uitspraak is 13 februari volgend jaar.