Drieduizend migranten nooit geslaagd voor inburgeringstoets

Dat blijkt uit cijfers die deze krant heeft opgevraagd bij DUO, de overheidsdienst voor inburgering. Nieuwkomers in Nederland moeten binnen 3 jaar hun inburgeringsexamen hebben gehaald. Maar migranten die 600 lesuren hebben gevolgd en 4 keer zijn gezakt voor hun examens, kunnen daar ontheffing van krijgen. Ze hebben zich dan genoeg ingespannen en de overheid legt zich er bij neer dat de drempel voor hen te hoog ligt. Dat is sinds 2013, het jaar dat de nieuwe inburgeringswet werd ingevoerd, 3023 keer gebeurd.

De examens zijn onder meer bedoeld om te toetsen of nieuwkomers (vluchtelingen en huwelijksmigranten) de Nederlandse taal voldoende machtig zijn om zich op de arbeidsmarkt te kunnen begeven en of ze de Nederlandse samenleving begrijpen. Onder de 3000 migranten die 4 keer voor hun examens zakten, zitten veel Ethiopische en Eritrese asielzoekers, meldt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). ,,Mensen die uit oorlogsgebied komen en daardoor weinig onderwijs hebben gehad, ze hebben soms ook al een alfabetiseringsproject moeten volgen”, aldus de woordvoerder van het ministerie. De ontheffing van het inburgeren heeft geen gevolgen voor hun verblijfsvergunning, de serie-zakkers mogen in Nederland blijven omdat ze recht hebben op verblijf.

,,Voor de wet zijn ze misschien klaar, maar we moeten nog wel iets met die mensen”, zegt een woordvoerder van VluchtelingenWerk. ,,Je moet ze Nederlands blijven leren, want ze zijn hier en moeten door.” De organisatie pleit voor een rol van de gemeente bij die voortdurende taallessen.

DUO deelde ook, zo blijkt uit de opgevraagde cijfers, al 2704 boetes uit aan nieuwkomers die te langzaam inburgeren. Wie niet binnen drie jaar zijn examens heeft gehaald en niet kan aantonen dat dat komt door te lange wachttijden of andere overmacht, kan een boete van 1250 euro krijgen. De helft van de boetes is nog niet volledig betaald, meldt DUO.

In april vorig jaar werd bekend dat 500 migranten moesten betalen, daar zijn sindsdien nog 2200 boetes bijgekomen. ,,We pleiten voor coulance. Asielmigranten zijn vaak echt gemotiveerd om in te burgeren, maar vinden het lastig om de juiste taalschool te vinden. Dat levert nogal eens vertraging op”, zegt de woordvoerder van VluchtelingenWerk. ,, Mensen opzadelen met boetes en schulden lijkt ons niet het doel van inburgeringsbeleid. Dan wordt hun achterstand alleen maar groter.”

Dat beleid ligt al een tijd onder vuur. In 2013 werden asielzoekers en huwelijksmigranten verantwoordelijk voor hun eigen inburgering, daarvoor regelden gemeenten dat voor hun nieuwe inwoners. Nu moeten migranten zelf een taalschool uitzoeken, ze kunnen voor hun lessen tot 10.000 euro lenen bij DUO. Als een asielzoeker zijn examens binnen de tijd haalt, hoeft hij het geleende geld niet terug te betalen. Een huwelijksmigrant moet altijd terugbetalen.

Het nieuwe beleid leverde grote problemen op. Malafide taalscholen lokten nieuwe klanten met cadeau’s als laptops, maar gaven slecht les. De wachttijden voor (het nakijken van) examens liepen soms op tot 15 weken. De slagingspercentages zijn laag.

Bij DUO staan nu 81.838 leningen voor inburgering uit voor een totaal bedrag van ruim 400 miljoen euro. 8800 van die leningen zijn inmiddels kwijtgescholden, een bedrag van 60 miljoen. 98 leningen zijn terugbetaald: 118.000 euro. Minister Koolmees (SZW) kondigde eerder al aan het beleid op de schop te willen nemen. Hij komt eind deze maand met een nieuw inburgeringsstelsel.