‘Drugseconomie Amsterdam is onbeheersbaar geworden’

Tot die schokkende conclusies komen Pieter Tops en Jan Tromp in hun rapport ‘De achterkant van Amsterdam’, dat de onderzoekers hebben opgesteld in opdracht van burgemeester Femke Halsema.

De drugswereld trekt ‘een wassend leger aan jonge criminelen’ aan, die willen profiteren van die rijke schaduweconomie. Zelfs kinderen van 9 of 10 jaar worden op de uitkijk gezet. Door hun drugsinkomsten leiden ze het leven van een popster. Politie en Openbaar Ministerie maken zich grote zorgen om de hoeveelheid jongeren die voor een paar duizend euro bereid zijn mensen te liquideren.

De miljarden die met de drugshandel worden verdiend, zorgen voor een parallelle economie, waarin foute adviseurs de meest slimme constructies verzinnen om geld te verdoezelen en wit te wassen. Een derde van de ongebruikelijke transacties in Nederland verloopt via Amsterdam. Er was in drie jaar tijd ruim 8 miljard euro mee gemoeid.

Een hoge politieman is bezorgd dat het te laat is om de machtige onderwereld terug te dringen: ,,De normen over drugsgebruik gaan we niet even veranderen. Nederland als infrastructureel Walhalla gaan we ook niet veranderen. (…) De trustsector in Nederland haalt veel geld binnen met witwasconstructies. Dan zit je al heel dicht bij de bovenwereld.’’

Amsterdam is een belangrijk knooppunt van hawala-bankieren, een ondergronds geldsysteem voor criminelen. Een ingewijde uit de financiële wereld schat dat er via de hoofdstad per jaar ettelijke miljarden euro’s uitwaaieren over de wereld. Ook in de vastgoedwereld wemelt het van de onbekende, feitelijke kopers die miljoenen investeren met misdaadgeld.

Tops en Tromp, die gebruik maakten van bestaande bronnen en zo’n vijftig ingewijden spraken, waarschuwen dat de gemeente, opsporingsdiensten en diensten als de fiscus alleen met een heel lange adem weer greep op de onderwereld kunnen krijgen. Daarvoor is minstens 10 tot 15 jaar nodig. Bovendien hameren de onderzoekers op een strakkere handhaving, omdat drugsgebruik in de stad ingeburgerd is geworden.

,,Het aanpakken van de drugseconomie en de misdaad waarmee deze gepaard gaat, vergt uithoudingsvermogen, gezamenlijke toewijding en langjarige inspanning", reageert Burgemeester Femke Halsema van Amsterdam op het onderzoek. ,,We herkennen de kritiek in het rapport op de gefragmenteerde en projectmatige inzet.” Het college geeft daarom grote prioriteit aan “eensgezind en vasthoudend optreden” in nauwe samenwerking met politie, Openbaar Ministerie, het Rijk, regionale partners en andere grote steden.

De burgemeester wijst erop dat het college in het voorjaar al extra geld heeft vrijgemaakt voor een allesomvattende aanpak van de drugsproblematiek, genaamd Amsterdams Programma Drugs. Dat programma, dat mede tot stand is gekomen op basis van het onderzoek van Tops en Tromp, wordt in oktober aan de gemeenteraad aangeboden.

Het kabinet moet meer geld uittrekken om de drugscriminaliteit in Amsterdam aan te pakken, vinden partijen in de Tweede Kamer. Kamerlid Attje Kuiken (PvdA) heeft een debat aangevraagd. Kuiken noemt de conclusies zorgelijk. ,,Dit rapport is echt heel alarmerend. Dit gaat niet om knuffelcriminelen, maar om keiharde drugsbazen die de baas zijn op straat”, aldus Kuiken.

Volgens CDA’er Madeleine van Toorenburg moet ,,de normalisering van gebruik een halt worden toegeroepen.” Ook pleit ze voor een stevige voorlichtingscampagne en een steviger aanpak van gebruikers, door ze de toegang tot festivals te ontzeggen en hogere straffen in te voeren.

PVV-Kamerlid Gidi Markuszower vindt dat Nederland ,,de oorlog moet verklaren aan de georganiseerde misdaad”. Of die oorlog gewonnen kan worden met ,,zachte doetjes als Femke Halsema, het linkse college en Grapperhaus en Dekker op Justitie en Veiligheid” betwijfelt hij.