Een crimineel die een aanslag pleegt? Dat zien we vaker
De aanslag in Utrecht lijkt vooralsnog gepleegd door een crimineel met een drank- en drugsprobleem die plots Allah erbij haalt als ideologische onderbouwing voor zijn daad. Een scenario dat vaker voorkomt.
Op 14 juli 2016 rond 23 uur rijdt de Tunesiër Mohamed Bouhlel in een gehuurde vrachtwagen de boulevard van het Franse Nice op. Hij stuurt zijn vehikel de stoep op en rijdt in op de mensenmassa die daar de Franse nationale feestdag viert. Bouhlel stopt pas als politiekogels een einde maken aan zijn leven. Achter hem liggen dan 86 doden en 458 gewonden.
Als de doopceel van de aanslagpleger wordt gelicht, komt er een mislukt leven boven: los-vaste baantjes, kleine criminaliteit, mishandeling, wapenbezit, een gesprongen huwelijk, financiële problemen. De Tunesiër werd geregeld dronken gezien, had zeer wisselende seksuele contacten met vrouwen én mannen.
Geradicaliseerd
Twee dagen na de aanslag werd de daad geclaimd door IS en bleek Bouhlel, die bij geen enkele inlichtingendienst bekendstond, razendsnel geradicaliseerd. In de twee weken voor de aanslag bekeek hij dagelijks jihadistische propaganda, via via zou hij contact hebben gehad met de terreurgroep. Zelf liet Bouhlel geen verklaring voor zijn daad na.
De Tunesiër is een van de voorbeelden van het diffuse karakter van terroristische aanslagen: er is lang niet altijd een heel duidelijk en eensluidend motief. Dat lijkt vooralsnog ook te gelden voor de aanslag in Utrecht, afgelopen maandag. Gökmen Tanis had een fors strafblad en wisselde perioden van vroomheid af met drank- en drugsgebruik. Toch laat hij in zijn vluchtauto een briefje achter waarin hij verwijst naar Allah en zijn ‘moslimbroeders’. Wat er nog meer op het briefje staat, of het een verklaring is over zijn daad, is nog niet bekend. Ook Tanis stond, net als Bouhlel, niet bekend als geradicaliseerd. Wel heeft hij twee broers die zeer religieus zijn en aanhanger van een Turkse, radicale en anti-democratische organisatie.
Trigger
Bij radicalisering zijn altijd er altijd drie relevante domeinen: ideologisch, sociaal en praktisch
Maar wát deed Tanis tot zijn daad komen? ,,In veel terreurzaken is er bij de dader een trigger-moment geweest, iets dat hem het besluit deed nemen om daadwerkelijk over te gaan tot actie”, zegt Daan Weggemans, terreurexpert en onderzoeker van (de)radicalisering aan de Universiteit Leiden. ,,Dat kan op groot maatschappelijk niveau zijn, zoals een bombardement, of onrust rond Mohammed-cartoons. Of heel persoonlijk: de dood van een vriend, of iemand in je omgeving die iets doet.’’
Zo gaat in 2016 een Afghaanse vluchteling met een mes en een bijl tekeer in een Duitse regionale trein. Hij steekt er vier mensen dood en wordt later zelf door de politie doodgeschoten. Een dag later duikt een video op waarin hij trouw zweert aan IS. Maar het onderzoek wijst ook uit dat hij kort voor zijn daad te horen heeft gekregen dat een vriend van hem was omgekomen in Afghanistan en dat hij daarom wraak wil nemen op de ‘ongelovigen’.
Weggemans: ,,Bij radicalisering zijn altijd er altijd drie relevante domeinen: ideologisch, sociaal en praktisch. Het is nu erg interessant om een beeld te krijgen van dat ideologische proces. Mogelijk krijgen we daar meer zicht op als de inhoud van het gevonden briefje bekend wordt.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Zo deel je zo min mogelijk persoonlijke data met Facebook
Steeds meer mensen maken zich zorgen over wat Facebook met hun persoonlijke data doet. Met onderstaande tips hou je zoveel mogelijk informatie privé. -
PREMIUMmet video
Maarten (12) dácht een stuk pijp uit de tuin te halen, maar vond meerdere lichaamsresten
Zonder handschoenen pakt Maarten (12) de botten die door konijnen Jacky en Brownie zijn blootgelegd. Even denkt hij dat het een stukje van een pijp is, maar als hij óók tanden ziet, laat hij het deel van de schedel uit zijn handen vallen. ,,Toen ik mijn vader ging halen, geloofde hij mij eerst niet.” -
PREMIUM
Altijd maar reizen voor je werk, is dat nou wel zo leuk? ‘Moest wel eens een verjaardag van mijn kind missen’
Elke dag na je werk naar huis, dat is niet voor iedereen de realiteit. Deze drie Nederlanders waren soms vaker onderweg dan thuis. Hoe is het om veel te reizen voor je baan en hoe gaat het thuisfront daarmee om? -
PREMIUM
Onderzoekers kijken machteloos toe: ‘Nu ook roofvogels dood door vogelgriep’
De bruine kiekendief die met stuiptrekkingen op de grond ligt. Het is afschuwelijk om te zien en tóch zette vogelonderzoeker Dirk van Straalen (38) de beelden ervan op Twitter. De vogelgriep grijpt hard om zich heen in Nederland en ook wilde vogelsoorten worden keihard getroffen. En dat moet iedereen weten, vindt hij. ,,Normaal zijn we in het broedseizoen bezig met het in kaart brengen van nieuw leven, nu met het in kaart brengen van de dood. Dat gaat onder je huid zitten.’’ -
Koken & Eten
Koud water of kokend water? Zo kook je je aardappelen het best
Eet jij vaak aardappelen? En hoe maak jij ze dan klaar? De een doet het met kokend water, de ander zet ze met koud water op. Experts geven hun adviezen voor het goed klaarmaken van de pieper.
-
PREMIUM
Bestolen boeren zijn diefstal beu: ‘Planten, aardbeien, ze jatten alles van je land’
Boeren en tuinders maken zich zorgen over de diefstal van groenten en fruit recht van het land, mogelijk als gevolg van de prijsverhogingen in de super. ,,Als de voedselcrisis verergert, stijgt ook dit probleem.” -
UPDATE
Jan Modaal kan bijna nergens nog een huis kopen
Het wordt voor huizenkopers met een modaal inkomen (38.000 euro) steeds moeilijker om een betaalbare woning te vinden. Slechts 1 procent van het woningaanbod is nog te betalen. -
Scholier (15) aangehouden voor wurgen vier medeleerlingen tijdens ‘stikspel’
Het Openbaar Ministerie in Amsterdam heeft begin deze maand een 15-jarige jongen laten aanhouden die vier scholieren buiten bewustzijn zou hebben gebracht tijdens het zogeheten stikspel, ook wel ‘choking game’ genoemd. Justitie maakt zich grote zorgen om de toenemende populariteit van het spel.