Als het vaccin door de gezondheidsautoriteiten veilig genoeg wordt bevonden om toegelaten te worden op de markt, kan er dus eind dit jaar worden begonnen met het vaccineren van mensen, ook in Nederland. Gisteren kwam de deal tussen de Europese Commissie en de twee bedrijven rond. De EU-landen kopen 200 miljoen doses van het coronavaccin, met een optie op nog eens 100 miljoen.

Nederland heeft daarmee in eerste instantie recht op bijna 8 miljoen doses, en later mogelijk nog eens op bijna 4 miljoen. Overigens zijn twee prikken van het vaccin nodig om mensen goed te beschermen, dus met de eerste bestelling zouden maximaal een kleine 4 miljoen Nederlanders kunnen worden gevaccineerd.

Eind december hoeven we nog niet op grote aantallen vaccins te rekenen. Pfizer en BioNTech melden wereldwijd dit jaar 50 miljoen doses te produceren. In 2021 wordt die productie opgevoerd naar 1,3 miljard. Het vaccin voor Europa wordt geproduceerd bij BioNTech in Duitsland en bij de Pfizer-vestiging in België.

Ook de Verenigde Staten hebben een deal gesloten met de twee bedrijven. Zij kwamen al in juli tot overeenstemming over de aankoop van minimaal 100 miljoen doses. Voor Pfizer en BioNTech is de deal met de Europese Commissie de grootste tot nu toe.

Pfizer en BioNTech maakten eerder deze week enorm veelbelovende tussentijdse resultaten bekend over hun vaccin. Het gaat om de eerste resultaten van het fase 3-onderzoek, het laatste stadium voordat een vaccin de markt op mag. In die fase is het vaccin op ruim 43.000 mensen getest. Uit een eerste analyse blijkt dat 94 proefpersonen het coronavirus kregen. Het overgrote deel daarvan zat in de placebogroep, meldden Pfizer en BioNTech, dat op basis van de getallen concludeert dat het vaccin voor 90 procent effectief lijkt te zijn.

Mogelijk zal dat percentage nog gaan dalen, het is namelijk nog niet bekend of de bescherming van het vaccin ook op langere termijn standhoudt. Ook is nog niet duidelijk hoe goed het vaccin specifiek bij ouderen en kwetsbaren werkt. Het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) is al bezig met een rolling review van het vaccin van Pfizer en BioNTech. 

De nieuwe onderzoeksresultaten worden door het EMA snel aan een kritische blik onderworpen, beloofde het agentschap al. Als het EMA groen licht geeft, doet het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen dat ook en kan het vaccin verstrekt worden aan de bevolking.

Wie het vaccin straks als eerste zal krijgen, is nog niet zeker. De Gezondheidsraad komt naar verwachting volgende week met een advies. Op basis daarvan neemt minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid een besluit.

EU-landen hadden de mogelijkheid om niet aan het contract tussen de Europese Commissie en Pfizer en BioNTech mee te doen. Nederland maakt geen gebruik van deze ‘opt-out’-mogelijkheid, zegt een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid.

De commissie heeft al contracten voor Covid-19-vaccins getekend met drie andere farmaceuten. Het gaat om AstraZeneca (300 miljoen doses plus optie op nog eens 100 miljoen), Sanofi-GSK (300 miljoen) en Janssen Pharmaceutica (200 miljoen). Nederland doet mee aan alle contracten, aldus de woordvoerder in Den Haag. In alle gevallen heeft Nederland recht op de aankoop van 3,89 procent van het totale volume.

Daarnaast heeft de commissie nog raamovereenkomsten met CureVac voor de levering van 225 miljoen doses en een optie op 180 miljoen en met Moderna (80 miljoen). Met een gevarieerde vaccinportefeuille hoopt de commissie de kans voor de lidstaten te vergroten om, als vaccins het groene licht krijgen van het EMA, direct toegang te hebben tot de vaccins.

EU-commissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) waarschuwde woensdag voor te veel optimisme. ,,Ik ben me ervan bewust dat de burgers hoge verwachtingen hebben van de vaccins. Maar daarmee is het coronavirus niet meteen weg.”

Bekijk hieronder al onze video's over het coronavirus: