Na meer dan tien jaar van felle discussie over de wet trad het ‘gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding’ op 1 augustus in werking. Vanaf die dag zijn boerka’s en nikabs, maar ook bivakmutsen en integraalhelmen verboden in het openbaar vervoer, overheidsgebouwen en ziekenhuizen.

Op verzoek van de overheid hebben de Nederlandse OV-bedrijven bijgehouden hoe vaak er iemand met gezichtsbedekkende kleding in een vervoersmiddel wordt gezien door chauffeurs, conducteurs of beveiligingscamera’s. Dat is in heel augustus 35 keer gebeurd, meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, na vragen van deze krant. In twee gevallen werd de politie ingeschakeld. Een incident daarvan is bekend: een buschauffeur in het Limburgse Stein weigerde verder te rijden voordat een boerkadraagster zijn bus had verlaten. Een woordvoerder van het ministerie wil niet verder op de cijfers ingaan. Voor ziekenhuizen en overheidsgebouwen worden de meldingen niet centraal bijgehouden.

OV-NL, de branchevereniging van negen OV-bedrijven die de cijfers aan het ministerie heeft aangeleverd, stelt dat de meldingen ‘verspreid vanuit het hele land komen’. ,,Er zitten waarschijnlijk wel wat dubbeltellingen tussen, maar zeker weten we dat niet, want we kunnen de vrouwen niet herkennen’’, zegt OV-NL voorzitter Pedro Peters. Het is niet zo dat de 35 meldingen gaan over maar een paar boerkadraagsters die zeer geregeld hetzelfde OV-traject afleggen. ,,Ze komen niet allemaal van dezelfde tramhalte.’’

(Lees verder onder de afbeelding)

De cijfers geven aan dat er nauwelijks boerkadraagsters in het OV reizen. Maar omdat er voor het ingaan van het verbod niet werd geteld, kan niet worden vastgesteld of de vrouwen door het verbod het OV mijden of dat er simpelweg nauwelijks boerkadraagsters in Nederland zijn. Over dat aantal is veel onduidelijkheid, schattingen variëren van honderd tot vierhonderd. Die vrouwen dragen ook niet allemaal elke dag een boerka of nikab. De meeste vrouwen die zich in Nederland bedekken, dragen een nikab. Boerka's komen weinig voor.

Peters, van OV-NL: ,,We vervoeren 60 miljoen reizigers per maand, dus dan is 35 meldingen over een boerka in een maand tijd extreem weinig. Zeker in een maand waar er zoveel media-aandacht voor was. Maar er was in het OV eigenlijk al nooit een probleem.’’ Volgens hem is het aantal vrouwen dat door OV-medewerkers ook daadwerkelijk is aangesproken ‘op twee handen te tellen’. ,,Zij hebben daarop alsnog hun gezicht laten zien ter identificatie of ze zijn niet ingestapt. Dat heeft niet tot incidenten geleid.’’

Afgelopen maandag stond een trein 20 minuten stil op station Rotterdam Centraal omdat een vrouw weigerde haar gezichtssluier omhoog te doen zodat het treinpersoneel haar identiteit kon checken met haar vervoersbewijs. Na tussenkomst van de politie liet de vrouw alsnog haar gezicht zien. Dat incident telt niet mee in de cijfers over augustus.

Op overtreding van het verbod staat een boete van 150 euro, maar die heeft de vrouw niet gekregen. Eerder gaf de politie al aan dat handhaving van het boerkaverbod ‘geen prioriteit’ heeft. De OV-bedrijven en het ministerie wijzen er op dat het verbod pas een maand van kracht is. Voor een goed beeld van de werking van het verbod en welke mogelijke problemen ermee gepaard gaan, is zeker een half jaar de tijd nodig. Daarna volgt een evaluatie.

Kijk hier hoe in Den Haag vorige maand werd gedemonstreerd tegen het boerkaverbod: