,,De Amerikanen gaan weg uit Syrië, het is belangrijk daar bij stil te staan. Er zitten daar nu jihadisten in de gevangenis omdat de Amerikanen daar zijn, zij zullen vrij komen en dan naar Frankrijk terug willen’’, zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken Castaner deze week. Om te voorkomen dat die Franse jihadi’s onopgemerkt terugkomen en daarmee een bedreiging kunnen vormen, zouden de Fransen voorbereidingen treffen om 130 van hen de komende weken op te halen. De volwassenen worden in Frankrijk dan direct vast gezet en berecht. Castaner wilde het getal van 130 niet bevestigen, maar volgens Franse media gaat het om vijftig volwassenen (mannen en vrouwen) en zeventig minderjarigen.

Veel van die jihadisten zitten al meer dan een jaar vast in gevangenissen (de mannen) en vluchtelingenkampen (de vrouwen en hun kinderen) in Noord-Syrië. Ze zijn gevangen genomen of gevlucht toen IS en andere jihadgroepen verdreven werden. In het gebied zijn momenteel de Koerden van de YPG de baas. Zij zijn niet van plan de ex-IS’ers te berechten, maar willen wel graag van ze af. Indonesië en Tsjetjenië haalden al gezinnen terug. De Koerden hadden de afgelopen jaren de steun van de Amerikanen, maar vrezen als de VS weg is een aanval van het Turkse leger, dat de YPG als een Koerdische terreurorganisatie ziet.

Ook in België worden voorbereidingen voor terugkeer getroffen. De rechtbank oordeelde er eind vorig jaar dat de staat zes kinderen (en twee moeders) moet terughalen. België ging in beroep: de staat wil alleen de kinderen repatriëren. ,,Zij kozen niet voor IS. We zullen hen hier opvangen en begeleiden, zodat ze kunnen opgroeien tot vrije en zelfstandige mensen’’, vindt minister De Block. De krant De Morgen publiceerde woensdag een open brief van elf oma’s die de minister vragen naast hun kleinkinderen ook hun dochters mee terug te halen. ,,Het moment van de scheiding waarbij een moeder haar baby, peuter of kleuter zal moeten afgeven, wordt een onherstelbaar psychologisch drama’’, schrijven de oma’s. In de Koerdische kampen Al-Roj en Al-Hol zitten nu 26 Belgische kinderen.

In die kampen zitten ook Nederlandse vrouwen en kinderen vast. Volgens de Nationaal Coördinator Terrorisme en Veiligheid (NCTV) zijn er 35 Nederlandse jihadisten ‘buiten het strijdgebied’. Nederland helpt hen pas om terug terug te komen als ze zich melden bij een Nederlands consulaat in Irak of Turkije. De rechtbank Rotterdam oordeelde eerder deze maand echter dat Nederland zich veel meer moet inspannen om zes vrouwen (en hun elf kinderen) die nu in die kampen zitten en graag terug willen, via Irak over te brengen naar Nederland om ze hier voor de rechter te brengen. Minister Grapperhaus ‘bestudeert’ die uitspraak nog, schreef hij vanmiddag aan de Tweede Kamer. Hij schrijft ook: ,,Indien andere landen besluiten dat terugkeer van minderjarigen en hun ouders in het belang is van betreffende land, betekent dit niet automatisch een beleidswijziging voor Nederland.’’ Advocaat André Seebregts, die meerdere vrouwen bijstaat: ,,We wachten nu even af hoe de overheid daarmee aan de slag gaat, anders stappen we weer naar de rechter.’’ 

Ondertussen groeit het aantal gevluchte jihadisten met de dag. Journalisten die de afgelopen weken aan de grens tussen Syrië en Irak met Koerdische strijders mee trokken, zagen daar hoe vrachtwagens vol vrouwen en kinderen uit de laatste stukjes kalifaat vluchtten. Onder hen zaten veel verschillende nationaliteiten. Het laatste grondgebied van IS wordt zwaar gebombardeerd door vliegtuigen van de Westerse coalitie. Ook zouden recent nog twee Nederlandse ‘jihadbruiden’ met één kind uit het gebied zijn ontsnapt.

De Wereld Gezondheidsorganisatie van de VN meldt dat het aantal vluchtelingen in het Al-Hol kamp is gegroeid van 10.000 naar 33.000. Er is een gebrek aan tenten en verwarming. ,,De afgelopen acht weken zijn al 29 kinderen en baby’s overleden door onderkoeling’’, stelt de organisatie.

Beluister hieronder de podcast van Laura H., het kalifaatmeisje uit Zoetermeer: