De afgelopen schooljaren zijn bijna duizend kleuters meer naar het speciaal onderwijs gegaan, met name naar het speciaal basisonderwijs waar kinderen met lichtere problemen terechtkomen. Het aantal oudere kinderen op het speciaal onderwijs liep juist terug. Met de komst van passend onderwijs was het ook de bedoeling dat zoveel mogelijk kinderen in reguliere klassen blijven. De huidige situatie staat daar haaks op.

Leerkrachten zien meer gedragsproblemen bij kleuters. Ze zijn vaker agressief, angstig, heel teruggetrokken of huilen snel. Daardoor redden ze het niet op de reguliere basisschool. Volgens de scholen hebben niet per se meer kinderen aandoeningen, maar ontstaat het probleemgedrag door complexere thuissituaties, bijvoorbeeld door scheidingen, en een gebrek aan opvoeding. ,,We zien meer kinderen die niet goed worden opgevoed. Niet alle ouders geven hun kinderen de aandacht, liefde en rust die ze nodig hebben. Dat gaat ten koste van de hechting'', constateert Dave Ensberg-Kleijkers, voorzitter College van Bestuur bij Stichting Biezonderwijs. 

Kleuterjuffen en -meesters zien dat kinderen naar school komen zonder te hebben geleerd wat regels zijn. Of ze accepteren geen 'nee', ook niet van de leerkracht. Ook kunnen ze soms moeilijker relaties aangaan met andere kinderen. 

De leerkrachten zeggen eerder te signaleren of de kleuters het zullen redden op een gewone basisschool. Zo krijgt een kind vaker een dossier van een kinderopvangorganisatie mee. Met een doorverwijzing hopen leraren de kinderen sneller de hulp te kunnen bieden die ze nodig hebben. Ook willen ze voorkomen dat de kinderen alsnog een overstap moeten maken als ze al in groep 3 of 4 zitten. ,,Het is goed dat er niet te lang met die kinderen wordt geklungeld als het reguliere onderwijs niet in hun behoeften kan voorzien. Wij kunnen ze de juiste begeleiding bieden, waardoor ze uiteindelijk misschien terug kunnen naar de reguliere basisschool'', stelt Wim Ludeke, voorzitter van Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs (LECSO). 

Tegelijkertijd komen er ook meer kinderen van de medische kinderdagverblijven naar het speciaal onderwijs. Deze kleuters kregen voorheen een leerplichtontheffing, omdat ze te zware psychische of lichamelijke problemen hadden. Ze gingen naar een dagbesteding bij een zorginstelling. Nu krijgen meer van deze kinderen wel een kans om naar school te gaan.