Fietsers rijden honderden reptielen per jaar dood: ‘Stop met ongebreideld uitbreiden fietspaden’

Volgens Ravon zit er geen rem meer op het aantal nieuwe snelfietspaden, e-bikepaden en mountainbikeroutes, schrijft de organisatie in het jaarbericht over 2021. Op de atb-route op de Sallandse Heuvelrug in Overijssel zijn een kleine honderd slangen platgereden. Op de Cartierheide in Noord-Brabant kwamen tussen de 20 en 45 gladde slangen onder de fietsbanden terecht. Slangen zijn in Nederland beschermde diersoorten, net als hazelwormen en hagedissen die ook regelmatig dood op fietspaden worden gevonden.

Slangen en hazelwormen kunnen zich op gladde, verharde fietspaden slechts moeizaam voortbewegen. Andere reptielen verstijven bij naderend verkeer. Zij kunnen dus niet vluchten voor fietsers. ,,Dat fietsen zo’n vlucht heeft genomen leidt onmiskenbaar tot meer slachtoffers. Reptielen zijn vrij onverstoorbaar en geen snelle vluchters. Helemaal met elektrische fietsen: die hebben vaak zo’n snelheid. Voor het dier doorheeft wat er gebeurt zit ie al onder een fietsband”, zegt Raymond Creemers van Ravon.

De kennisorganisatie vindt het onbegrijpelijk dat verharde fietspaden en -routes worden aangelegd door beschermde natuurgebieden, waar de reptielen dus vogelvrij zijn. Zeker omdat het leefgebied voor deze dieren, heide en hoogveen, toch al enorm is afgenomen. De organisatie roept op om te stoppen met de aanleg van verharde paden door natuurgebieden. ,,We zien dat het vaak gaat om heel specifieke plekken waar veel slachtoffers vallen. Het komt heel nauw, want soms lopen routes door een plek waar die beesten geconcentreerd zitten. Als dan zo’n pad een paar meter wordt verlegd of langs de rand van een bos loopt, is het probleem verholpen.” 

Op sommige plekken zijn tunneltjes aangelegd onder fietspaden door. Met schermen worden de reptielen daar doorheen geleid. ,,Dat werkt uitstekend, dat kunnen we zien aan camera’s die in die tunnels hangen. Je ziet er op sommige dagen wel honderd op en neer bewegen.” 

Het is een lastige afweging, vindt Creemers, want ‘in principe is fietsen goed voor de volksgezondheid en de ontspanning van mensen’. ,,We zitten een beetje klem tussen recreatie enerzijds en het belang van de reptielen anderzijds. En anders dan veel andere dieren, zijn reptielen vaak actief op de momenten dat fietsers actief zijn. Ze zijn nu in winterslaap en gaan in de lente bij mooi weer op pad, als ook de fietsers weer vaker tochten maken”, zegt Creemers. ,,De wrange constatering is wel dat als er veel slachtoffers zijn, dan moeten er ook veel dieren zitten.”

Kijk hier onze nieuwsvideo's: