Het kabinet komt niet met extra maatregelen nu het aantal besmettingen toeneemt. Maar ‘het is geen goede ontwikkeling’, zei Grapperhaus. ,,Het is een levensgevaarlijk virus. Een onzichtbaar beest”, benadrukte de minister. ,,Dit is een dringend advies. Zorg dat uw gedrag niet verslapt. Ook niet als u gezellig op het strand zit of in het pretpark. U wilt dat toch blijven doen? Houd u dan aan de regels. Als we de drukte blijven opzoeken, dan kan het zo zijn dat burgemeesters lokaal moeten ingrijpen. Dat heeft negatieve gevolgen voor onszelf, voor onze levens, maar ook voor ondernemers. Laten we het vooral niet zover laten komen.“

De smeekbede van Grapperhaus volgt op cijfers van het RIVM, waaruit blijkt dat het aantal besmettingen in één week is verdubbeld naar bijna 1000. Vorige week waren het er 534.

Het kabinet volgt de adviezen van het Outbreak Management team (OMT), het team wetenschappers en deskundigen dat het kabinet adviseert bij de aanpak van het virus. De basisregels zoals 1,5 meter afstand houden “helpen het beste”.

Het komt vooral neer op het gedrag van mensen, vindt de bewindsman. Daarom is het volgens hem belangrijk dat hij Nederlanders nogmaals toespreekt op het naleven van de regels. ,,Vooral voor de mensen die denken ‘dat kan wel’. Nee, dat kan niet. Waarom zou je toch in een cafe gaan zitten en zeggen: ik houd me niet aan de regels? Dit virus is echt een levensgevaar. Deze stijging is een overduidelijk teken dat we ons beter aan de basisregels moeten houden.”

De minister stelt dat vrijwel alle lokale uitbraken in Nederland het gevolg zijn van verslapping in het gedrag. Dat betreurt hij. ,,Want we hebben het de afgelopen maanden juist zo goed gedaan. De versoepeling van de maatregelen hebben we verdiend. Laten we die verdienste vasthouden.“ 

De forse stijging betekent overigens niet dat het kabinet weer geregeld persconferenties gaat geven. Grapperhaus hoopt met zijn waarschuwing een tweede golf of aanscherping van de maatregelen te voorkomen.

Vanuit de Tweede Kamer klinkt ondertussen wel de zorg dat kabinet het toenemend aantal coronabesmettingen met te weinig ‘urgentie’ beziet. GroenLinks wil bijvoorbeeld weten wat er bijvoorbeeld wordt gedaan met terugkeerders van vakantie uit risicogebieden. En de SGP ziet het liefst dat premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge (zorg) weer een grootse corona-persconferentie zouden beleggen. ,,Al was het maar om een alarm af te geven’’, laat de partij weten.

De oproep van Grapperhaus was er daarom één op inhoud (‘blijf afstand houden’), maar evenzo een signaal dat het kabinet er ‘nog bovenop zit’.

Ook vanaf zijn kampeeradres belt Hugo de Jonge (Zorg) nog bijna dagelijks met premier Mark Rutte en collega-ministers Grapperhaus en Tamara van Ark (Medische Zorg). Een lijfelijk crisisoverleg wordt nog niet nodig geacht. De officiële Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb), waarin burgemeesters, topambtenaren, het Outbreak Management Team en betrokken ministers bijeenkwamen, wordt vooralsnog niet bijeengeroepen.

De drie voorzitters van de Brabantse veiligheidsregio’s maakten eerder deze avond al een statement naar aanleiding van het toegenomen aantal coronabesmettingen. ,,Wij willen niet terug naar de tijd van voor de versoepeling van de regels. Wij willen niet voor u moeten kiezen dat scholen, horeca, verzorgingstehuizen et cetera weer op slot gaan.”

Jack Mikkers, John Jorritsma en Theo Weterings, respectievelijk burgemeester van Den Bosch, Eindhoven en Tilburg, doen namens de drie veiligheidsregio’s de dringende oproep om niet te verslappen en om mensen aan te blijven spreken die zich niet aan de coronaregels houden. Onder het mom van een ‘wake-up call’ zeggen ze: ,,De besmettingen met corona nemen toe. Ook in onze provincie. Het gaat om besmettingen die veelal binnenshuis zijn opgelopen volgens het RIVM. In contacten met familie, vrienden, op kantoor. Dit baart ons zorgen.”

Volgens de voorzitters hebben Brabanders de afgelopen maanden bewezen dat het ‘gezonde Brabantse verstand overheerst'. ,,Wij hebben hier in Brabant laten zien hoe je het coronavirus de kop indrukt. En daar komt nu de klad in. Dat is onacceptabel.”

In ferme taal roepen Jorritsma, Weterings en Mikkers op om de controle niet te verliezen. ,,Denk aan de volle IC’s, denk aan al die mensen die tegen het virus gevochten en verloren hebben, denk aan alle beperkingen die we hebben getrotseerd.” De burgemeesters zeggen niet terug te willen naar de tijd van vóór de versoepeling van de regels. ,,Vandaar opnieuw met klem de oproep aan u allen: verslap niet!”

Daarnaast spreken de voorzitters het verzoek uit om anderen erop aan te spreken wanneer zij zich niet aan de regels houden. ,,Hou vol. Ook in deze vakantietijd. Ook na al die weken. Blijf uw gezonde verstand gebruiken.”

De burgemeesters beschikken naar eigen zeggen niet over een glazen bol. ,,Wij weten niet hoe het virus zich de komende weken gaat ontwikkelen. Wij weten niet hoe de situatie in Brabant en in Nederland over twee weken of twee maanden is. Wij weten wel dat de ontwikkeling van de laatste week zich niet moet doorzetten.”

Om die reden worden de coronaregels nogmaals met klem herhaald: ,,Blijf thuis bij klachten en laat u testen. Wacht thuis op de uitslag, afhankelijk van de uitslag kun je daarna boodschappen doen of een terrasje pakken. Testen, testen, testen. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen.”

Kijk hier naar onze video’s over corona: