Maatregelen die kunnen leiden tot een slechtere milieukwaliteit kunnen volgens deskundigen de prullenbak in. Bovendien moet de staat binnen twee weken beginnen een plan te maken om 'voorspelbaar en aantoonbaar' overal aan de Europese milieunormen te voldoen. Dat oordeelde de Haagse rechter gisteren in een kort geding om gezonde lucht. 

Wat het vonnis van de Haagse rechtbank betekent voor het rijden van 130 kilometer per uur? ,,Dit is het doodvonnis voor verdere maatregelen’’, verklaart hoogleraar Wim Voermans van de Universiteit Leiden stellig. ,,Er kan geen honderd meter 130-weg meer bijkomen."

Volgens Voermans mag er ‘géén enkele maatregel’ genomen worden ‘die statistisch bijdraagt aan het verslechteren van het milieu. ,,Het rijden van 130 kilometer per uur draagt waarschijnlijk bij aan het verslechteren van de milieukwaliteit en dat mag dus niet meer. Dit is echt een hele forse, verstrekkende uitspraak."

Uit onderzoek van TNO blijkt dat auto's op een snelweg waar 130 mag worden gereden zo'n 12 procent meer stikstofoxide uitstoten dan op een weg waar maximaal 120 mag worden gereden. Vergeleken met een 100 kilometer-weg is het verschil 40 procent.

Knol noemt de uitspraak 'een regelrechte doorbraak voor gezonde lucht!' Vooral het woordje ‘statistisch’, is volgens Knol van belang. ,,Het is maar een klein woordje, maar dat betekent dat als er ook maar een kans is dat er overschrijding komt, dat het dan niet mag!" Ze is blij dat de rechter de staat dwingt de gezondheid van burgers beter te beschermen. ,,Voor de miljoen longpatiënten in Nederland is dit zeer hoopvol nieuws. Maar als je jarenlang aan vervuiling wordt blootgesteld kun je ook longklachten krijgen, dus het is goed nieuws voor iedereen."

Staatssecretaris Sharon Dijksma van Infrastructuur en Milieu laat in reactie op de uitspraak weten dat 'schone lucht van levensbelang is'. ,,Daarom gaan we onze inzet samen met de regio’s waar de problemen zijn, versnellen en nog concreter maken." De rechtelijke uitspraak wordt nu verder bestudeerd.

Volgens woordvoerder Marianne Wuite van Verkeersminister Melanie Schultz wordt alleen 130 gereden op plaatsen het 'binnen de milieunormen kan'. ,,Er zijn knelpunten maar die liggen midden in de stad en in de omgeving van veehouderijen, niet langs snelwegen'', aldus Wuite. De binnensteden van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag kampen bijvoorbeeld met overschrijdingen van milieunormen. 

Dat bevestigt hoogleraar Omgevingsrecht van Universiteit Utrecht Chris Backes: ,,De overheid moet nu per locatie waar een overschrijding zich voordoet, binnen korte tijd een verhaal hebben over hoe die overschrijding ongedaan wordt gemaakt. Dat is heel wat, in het bijzonder voor de mensen die op exact die locaties wonen."

Momenteel wordt op ongeveer 60 procent van de snelwegen 130 kilometer per uur gereden. Doel is om de maximumsnelheid op 75 procent van de wegen naar 130 op te hogen. 

Volgens collega-professor Voermans is de uitspraak zo verstrekkend dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, die nu aan de onderhandelingstafel zitten voor een nieuw kabinet, er ook rekening mee moeten houden. ,,De vier onderhandelaars zullen nog even door moeten onderhandelen op basis van de uitspraak die er nu ligt." Voermans besluit: ,,De overheid opdragen om met een bindend plan te komen, dat mag. Een mooi vonnis. Het lucht op."