‘Gruwelijke mensensmokkelaar Walid verkrachtte ieder mooi meisje dat hij zag’

De getuigenissen in het dossier zijn schokkend. Zo werd een in Nederland wonende Eritrese vrouw opeens gebeld door het nummer van haar broer. Toen ze opnam hoorde ze haar broer schreeuwen van pijn. Hij werd in een loods in Libië in elkaar geslagen. De mensensmokkelaar aan de andere kant van de lijn eiste 8000 euro. Als de zus zou betalen, zou het martelen stoppen en kon haar broer zijn reis naar Europa voortzetten. Als ze niet zou betalen zou haar broer het niet overleven.

Andere getuigen zagen hoe de mensensmokkelaars in de Libische plaats Bani migranten martelden door druppels heet plastic op hun rug te gieten, ze geboeid en ondersteboven op te hangen en met slangen te slaan op hun natte lichaam. Vrouwen zagen hoe bendeleiders een loods, volgepakt met opgesloten migranten, binnen kwamen lopen en meisjes meenamen om te verkrachten.

Een 39-jarige Eritreeër, die bekendstaat onder meerdere namen maar vaak Walid wordt genoemd, is volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie een van de leiders van de smokkelbende geweest. Onder zijn leiding zouden tussen 2015 en 2020 vele duizenden, vooral Eritrese migranten naar Europa zijn gesmokkeld. De vaak heel jonge mannen en vrouwen vluchten uit dat land vanwege veel redenen: een brute dictatuur, een lange dienstplicht die vaak uitmondt in dwangarbeid, mensenrechtenschendingen, uitzichtloosheid, armoede. Eenmaal in Europa krijgen Eritreeërs doorgaans asiel en een verblijfsvergunning. In 2015 vroegen er bijna 8000 Eritreeërs asiel aan in Nederland, de jaren daarna steeds enkele duizenden.

De reis naar dat verblijfsdocument is echter lang en gruwelijk. Duizenden werden op hun reis van Eritrea, via de woestijn in Soedan (‘dodenroutes’, noemt het Openbaar Ministerie ze), gekidnapt door de groep van Walid en opgesloten in overvolle loodsen en woningen in Libië. Ze kregen er nauwelijks te eten, moesten met honderden mensen een paar toiletten delen en werden dagelijks mishandeld. Ze konden de detentiecentra pas verlaten na betaling van vele duizenden euro's, waarvoor familieleden vaak schulden moesten aangaan.

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

,,Als er was betaald werden ze op volle vrachtwagens naar de Libische kust gereden’’, stelde het Openbaar Ministier dinsdag in een eerste tussentijdse zitting tegen Walid in de rechtbank in Zwolle. Aan de kust zette de groep de migranten op overvolle, gammele bootjes (zonder goede zwemvesten) op de Middellandse Zee, richting Italië. Honderden verdronken tijdens die tocht, duizenden anderen werden gered door hulporganisaties of haalden zelf de Italiaanse kust.

De mensensmokkelaars verdienden en verdienen er ondertussen goud geld aan.

Walid werd opgepakt in Ethiopië, dat land veroordeelde hem tot 18 jaar cel voor mensensmokkel en leverde hem eind vorig jaar uit aan Nederland. Hier wordt hij door het Openbaar Ministerie vervolgd voor het leidinggeven aan een criminele organisatie die mensen smokkelde, gijzelde, afperste, mishandelde en verkrachtte. Inmiddels is ook een tweede leider gearresteerd, de misschien nog wel meer beruchte Eritreeër Kidane. Hij werd vorige week opgepakt in Soedan tijdens een internationale politieactie geleid door de Verenigde Arabische Emiraten. De man zit vast in de Emiraten. Nederland heeft om zijn uitlevering gevraagd, vertelde het OM in de rechtbank.

In de krant Irish Times omschreef een slachtoffer de twee mannen onlangs als ‘de meest brute smokkelaars van allemaal. ,,Walid verkrachtte ieder mooi meisje dat hij zag, en Kidane stond erom bekend mensen te mishandelen als beesten.”

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding}

Europese landen proberen al jaren niet alleen de handlangers van de smokkelaars, maar ook de grote(re) vissen te berechten. Het Openbaar Ministerie vindt dat het de bevoegdheid heeft om Walid en Kidane hier voor de rechter te brengen omdat sommige slachtoffers nu in Nederland wonen en er ook Nederlandse families zijn afgeperst. Het OM onderzocht de zaak samen met Europol, Italië en Zweden. ,,We zullen ook nog vijf mensen uit Nederland voor de rechter brengen, zij worden verdacht van hulp bij de afpersing", aldus officier van justitie Petra Hoekstra.

De verdachte zelf ontkent ‘Walid’ te zijn. Hij heeft een heel andere naam, stelde hij in de rechtbank. ,,Ik heb ook nooit geweld gebruikt tegen mensen en ben nooit in Libië geweest. Als ik had kunnen ontsnappen naar Libië, was ik niet 19 jaar lang militair in Eritrea geweest.” De advocaat van de Eritreër, Richard van der Weide, vroeg zich af ‘waar het vermeende vermogen’ van zijn cliënt is gebleven. ,,Volgens het OM zou hij loaded moeten zijn door al het geld dat hij met mensensmokkel heeft verdiend, maar alles wat er in beslag is genomen is een 15 jaar oude Toyota en Ethiopisch geld ter waarde van 34,99 euro.”

In zijn trainingspak en met een vlassig baardje heeft de Eritreeër inderdaad niet meer de uitstraling van een gevreesde smokkelaar die poseerde met een band kogels en een vuurwapen om zijn schouder. Maar, stelt de rechtbank, ‘er zijn stevige aanwijzingen dat u wel Walid bent'. Het NFI doet daar nog verder onderzoek naar.

De wanpraktijken in Libië zijn niet gestopt met de arrestaties van Walid en Kidane. Nog iedere dag stappen er migranten op rubberboten op weg naar Europa. Eenmaal daar vertellen ze nog steeds verhalen over mishandeling, uitbuiting en afpersing in Libië. De EU probeert de migratie naar Europa tegen te houden geeft sinds enkele jaren financiële ondersteuning aan de Libische kustwacht. Maar migranten vertellen dat als zij door die kustwacht worden onderschept en teruggebracht naar Libië, ze wéér in detentiecentra belanden waaruit ze zichzelf moeten vrijkopen.

Het proces gaat in april weer verder.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: