‘Ben je tussen de 20 en 35 jaar? Ben je HBO’er, WO-studerend of afgestudeerd? Kom dan naar het open huis’. De reclamefolder van woningcorporatie Havensteder laat er geen twijfel over bestaan. Wil je in een mooi gerenoveerd woonblok wonen met zo’n 400 sociale huurappartementen in het Zwaanshalskwartier, dan moet je een diploma meebrengen.

Het appartementencomplex ligt in het Oude Noorden, volgens de reclamefolder ‘de hipste wijk van de stad’. In werkelijkheid is het een voormalige Vogelaarwijk, waar Havensteder graag ‘een betere balans’ van bewoners probeert te trekken. ,,We willen andere, nieuwe doelgroepen aan de wijk binden. Wij zijn op zoek naar een prettige mix’’, zegt woordvoerder Bianca Bakvis. 

Volgens haar gaat het om een experiment, dat al een paar jaar bezig is. Vanaf 2013 werden laagopgeleiden uitgesloten, sinds 2015 is dat echter nadrukkelijk verboden. Sindsdien mogen laagopgeleiden in principe meeloten voor een plek in het complex. De specifieke advertentie is echter niet aangepast.

D66, GroenLinks en SP vinden een opleidingseis voor huurders ontoelaatbaar. ,,Heel raar dat je mensen uitsluit op basis van hun opleiding’’, zegt GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman, die opheldering wil van minister Ronald Plasterk (Wonen). ,,Je hebt een woning nodig, daar heeft opleidingsniveau niks mee te maken.’’

,,Absurd’’, oordeelt SP-Kamerlid Sandra Beckerman. ,,Hiermee zet je mensen met een praktische opleiding op achterstand. Straks zijn steden alleen nog maar voor yuppen en hoogopgeleiden.’’

Het Zwaanshals, een langgerekte winkelstraat in Rotterdam-Noord, had vroeger alles behalve een goede reputatie. Maar daar is niets meer van te merken. Op initiatief van de woningcorporatie heeft de straat een metamorfose ondergaan. Belwinkels en kapsalons hebben plaats gemaakt voor restaurants en kleine ambachtelijke zaakjes. De straat is ineens hip geworden, en wordt geroemd in reisgidsen.

Na de winkels moeten er nu ook nieuwe bewoners komen, vindt de corporatie. En uit een analyse blijkt dat vooral een hoger opgeleid publiek graag de hippe winkels bezoekt. Bakvis: ,,Vandaar dat we ons richten op hoger opgeleiden. Dit zijn mensen die het hier prettig vinden.’’

Inmiddels hebben zo'n 120 hoogopgeleiden op deze wijze een woning gekregen. ,,Het mengt heel goed met de oorspronkelijke bewoners. Ze doen zelfs boodschappen voor elkaar.’’

CDA-Kamerlid Erik Ronnes snapt wel dat de woningcorporatie hogeropgeleiden probeert te trekken. ,,De problemen met leefbaarheid zijn in sommige wijken zo groot, dat het zoeken is naar een goede balans. Maar je moet er wel voorzichtig mee zijn, je kunt niet structureel groepen uitsluiten.''

Rotterdam heeft de corporatie inmiddels op de vingers getikt. Een advertentie specifiek gericht aan woningzoekende met een HBO of WO-opleiding is niet toegestaan. ,,Een corporatie mag proberen een bepaalde doelgroep aan te trekken, maar mag niemand uitsluiten. Wat hier gebeurde was niet de bedoeling’’, aldus de gemeente.

De corporatie trekt de advertentie in, maar heeft nog altijd een voorkeur voor hoger opgeleiden.