Helft studenten ervaart psychische klachten, tot een doodswens aan toe

Voor het eerst is landelijk onderzocht hoe het staat met de mentale gezondheid en problematisch middelengebruik (alcohol, drugs en tabak) van studenten in het hoger beroepsonderwijs en op de universiteit. Ruim 28.000 studenten vulden hiervoor in het voorjaar van 2021 een online vragenlijst in.

De resultaten van de meting, die tijdens de derde coronagolf werd gehouden op verzoek van de ministeries van Onderwijs en Volksgezondheid, zijn heftig. Veel studenten ervaren eenzaamheid, prestatiedruk, stress en slaapproblemen. Studenten die wekelijks cannabis gebruiken of weleens (zonder doktersvoorschrift) een concentratieverhogend middel gebruiken, hebben vaker dit soort klachten.

Mariken Leurs, centrumhoofd Gezondheid & Maatschappij / Corona Gedragsunit bij RIVM, noemt de cijfers ‘indrukwekkend’. ,,Er waren vóór de coronatijd al zorgen, daarom kwam dit onderzoek er ook. Nu kun je zeggen dat de situatie alarmerend is, met ruim de helft van de studenten die psychische klachten heeft. Het moment van afname speelt daar wel een rol in. Toch zijn de resultaten zo heftig, dat zorgen voor de langere termijn reëel zijn.”

Corona is volgens de onderzoekers niet de enige oorzaak van de klachten, maar zorgt dus mogelijk wel voor een uitvergroting ervan. Bij middelengebruik is dat minder eenduidig. In totaal gebruikte 13 procent van de studenten afgelopen jaar xtc en is één op de zes studenten een zware drinker. Een derde van de studenten gebruikt wel eens cannabis. Van hen geeft 28 procent aan vaker te blowen door de coronacrisis. 

Ook melden vier op de tien studenten die gamen, door de coronacrisis en -maatregelen meer computerspellen te spelen. Verder valt op dat studenten die vaak middelen gebruiken, ook vaker een hoge studieschuld hebben.

Leurs: ,,Middelengebruik is ongezond, zeker bij jongeren die nog vol in ontwikkeling zijn.” Het is volgens haar de bedoeling om dit grote onderzoek voortaan om de twee jaar te herhalen. ,,Dan kunnen we bij bepaalde onderwerpen wat meer zeggen over de samenhang, bijvoorbeeld tussen middelengebruik en een studieschuld.” 

Uiteindelijk is het de bedoeling om studenten gerichter helpen en maatwerk te leveren per onderwijsinstelling. ,,Ontwikkel ook samen met studenten programma’s om problemen te signaleren, bespreekbaar te maken en door te verwijzen naar goede hulp. Want de ideale wereld die via sociale media wordt afgeschilderd, steekt vaak schril af tegen de werkelijkheid. Het is oké dat het even niet oké is”, aldus het RIVM-hoofd.  

Lees verder onder de foto

Volgens het kabinet moet er ‘met de grootste urgentie’ in het hoger onderwijs een aanpak komen die gericht is op preventie, snelle signalering en begeleiding van studenten die te maken hebben met hoge mate van stress, prestatiedruk en eenzaamheid. De betrokken bewindspersonen zullen met onderwijsinstellingen, studenten en studenten(sport)verenigingen in gesprek gaan om te komen tot ‘een brede en samenhangende aanpak’.

Staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) werkt aan een Nationaal Preventieakkoord Mentale Gezondheid. Hij en onderwijsminister Van Engelshoven gaan in gesprek met de onderwijssector, studenten en andere betrokkenen over verdergaande stappen om het middelengebruik onder studenten terug te dringen.